Trabzon’un dar ve taş döşeli sokaklarında yürürken, her köşede yılların emeğini taşıyan esnafı görürsünüz. Bakırcılar Çarşısı’nda tokmak sesleri, Uzun Sokak’ın kalabalığında yükselen gülüşmeler, Karadeniz kıyısındaki balıkçıdan mahalle bakkalına kadar herkesin kendine ait bir hikayesi var. Bu sokaklar sadece taş ve duvarlardan oluşmuyor; Trabzon esnafının güler yüzü, samimiyeti ve dayanışmasıyla hayat buluyor.
Ama bugün artık bu sıcaklık sadece sokaklarda kalmamalı. Müşterilerimiz dijital dünyada da varlık göstermeyi bekliyor. Telefon ekranlarında, sosyal medyada, e-ticaret platformlarında da kapılar açılmalı. Trabzon esnafı, yılların deneyimini dijital dünyanın sunduğu fırsatlarla buluşturmazsa, sadece fiziki dükkânla yetinmek yeterli olmayacak.
Sadece Dükkan Açmak Yetmiyor
Trabzonlu esnaf bilir, sabah kepenk açmakla başlar gün. Çay demlenir, sandalye kapının önüne çıkar. Müşteri dükkâna girer, sohbet başlar. Bu samimiyet kolay kolay bulunmaz. Ama artık müşteri önce Google’a soruyor, Instagram’da geziyor, haritada en yakındaki yeri seçiyor. Yani dükkânı açmak, artık telefon ekranında başlıyor.
Bugün Vakfıkebir’de ceviz satan bir üretici, Instagram’da küçük bir sayfa açsa belki İstanbul’dan sipariş alacak. Ya da Sürmene bıçak ustası, YouTube’da iki video koysa tüm Türkiye’den ilgi görecek. Ama hâlâ birçok esnaf “ben anlamam o işlerden” diyor. Aslında mesele anlamak değil, başlamak. Ve bu iş, "yeğen Facebook biliyor" düzeyinde kalacak bir mesele değil artık.
Dijitalleşme Ciddi Bir İş, Ucuz Atlatılmaz
Şunu açıkça söylemek gerek: Dijitalleşme, çırak işi değildir. Sadece sosyal medya hesabı açıp, ayda üç kere fotoğraf paylaşarak bu iş yürümez. Hele hele, “asgari ücretle bir eleman bulalım, o baksın” diyerek hiç olmaz.
Bu iş, planlama ister. Strateji ister. Hedef belirlemek, hedef kitleyi tanımak, içeriği doğru sunmak, reklamı düzgün vermek gerekir. Stok takibinden online ödeme sistemlerine kadar ciddi bir dönüşüm sürecidir bu. Yani esnaf dükkân açar gibi dijital vitrinini de ciddiyetle kurmalı. Yoksa sosyal medya hesabı açmak, tabelaya "açığız" yazmak kadar etkisiz kalır.
Trabzon’un Potansiyeli Çok Yüksek
Trabzon turizmde büyüyor, üniversite gençliği artıyor, tarımsal ürünler değer kazanıyor. Ama bu potansiyeli dijitalde değerlendiremiyoruz. Tonya tereyağı hâlâ sadece Tonya’da satılıyor. Akçaabat köftesi, birkaç restoranın dışında e-ticarette neredeyse yok. Vakfıkebir ekmeği, hâlâ yol üstü fırınlara bağımlı. Sürmene bıçakları, hediyelik eşya dükkanının raflarında kalıyor. Hamsiköy sütlacı, Trabzon balı ya da kuymak gibi ürünler ise sadece yörede tadılabiliyor, e-ticaretle buluşamıyor.
Oysa bugün Trendyol, Hepsiburada, N11, Amazon Türkiye gibi sitelerde kendi ürününü satan yerel girişimciler var. Kargo sistemleri gelişti, ödeme altyapıları kolaylaştı. Küçük üreticiler artık sadece mahallesine değil, tüm ülkeye hitap edebiliyor.
Dahası, uçuk ama gerçek örnekler var:
Bir köyde reçel yapan girişimci, sosyal medyada tanıtım yaptıktan sonra ayda 50 bin TL üzeri satış yapar hale geldi.
Bir başka örnekte, Rize'den yola çıkan bir çay üreticisi, e-ticarete girerek ürününü Avrupa’ya ihraç etmeye başladı.
Hatta Erzurum’da ev yapımı çorap satarak ilk yıl içinde 500 bin TL ciro yapan bir kadın girişimci örneği bile var.
Bu örnekler gösteriyor ki mesele sadece üretmek değil, görünür olmak. Ve görünürlük artık yalnızca çarşı vitrininde değil, ekranlarda kazanılıyor.
Sözün Özü:
Trabzon esnafı bugün bir eşikte. Ya geleneksel gücünü dijital vitrinle birleştirecek, ya da sadece dükkanının önünden geçen müşteriyle yetinmeye çalışacak.
Oysa biz bu şehrin insanıyız. Zekiyiz, çalışkanız, ticareti biliriz. Bir de çağın dilini öğrenirsek, Trabzon’un sesi sadece çarşılarda değil, ekranlarda da yankılanır.
Şimdi yeniden başlama zamanı. Ama bu kez sadece sabah kepenk açarak değil, dijital dünyaya da kapı açarak.
Ne Yapmalı?
Dijital Eğitimlere Katılın: Sosyal medya, e-ticaret ve dijital pazarlama konusunda ücretsiz veya uygun fiyatlı eğitimlere öncelik verin.
Profesyonel Destek Alın: Dijitalleşme bir ekip işi; işi bilen uzmanlardan destek almak, harcamayı değil yatırımı büyütür.
Online Mağaza Açın: Trendyol, Hepsiburada gibi platformlarda mağaza açarak ürünlerinizi geniş kitlelere ulaştırın.
Görsel ve Hikaye Üretin: Ürünlerinizi sadece satmayın, hikayelerini, nasıl yapıldığını, kökenini anlatan içerikler hazırlayın.
Sosyal Medyayı Aktif Kullanın: Instagram, Facebook, YouTube gibi mecralarda düzenli ve samimi paylaşımlar yaparak müşteri ile bağ kurun.
Müşteri Geri Bildirimine Önem Verin: Online yorumlar ve geri dönüşler ürün kalitesini ve hizmeti geliştirmenin anahtarıdır.
Reklam ve Kampanyalar Planlayın: Dijital reklamlar ve kampanyalarla görünürlüğünüzü artırın, hedef kitlenizi büyütün.
Bu adımlarla Trabzon esnafı dijital dünyada daha görünür ve güçlü bir konuma gelebilir. Uzun zamandır yoktum, ama artık yazılarımla sizlerle çok daha sık bir arada olacağım. Çünkü Trabzon’un esnafı, kültürü ve geleceği için anlatacak, paylaşacak çok şeyimiz var. Sizlerden gelecek öneri ve istekleri dört gözle bekliyorum; sosyal medya hesaplarımdan bana her zaman ulaşabilirsiniz.
