Dünya tarihi hatta kişilerin gündelik yaşamları bile sonuçları kendisinden daha büyük olan bir sürü küçük olay ve nedenle doludur. Tamda bu durumlar için kullanılan bir tabir olan ‘Kelebek Etkisi’ eminim hepimizin zihninde bir şeyler canlandıracaktır. Başlangıçtaki küçük bir olayın öngörülemez ve büyük sonuçlar doğurması olarak da ifade edebildiğimiz durumun en belirgin negatif özelliği öngörülemez sonuçlar doğurması olması olabilir ki ondan yazının ilerleyen bölümünde bahsedeceğiz.
Bu girizgâhı yapmamın nedeni geçen hafta katıldığım Taşkent Turizm Fuarını gezerken ve Özbek turizmciler ile konuşurken edindiğim izlenim. Daha sonra varacağı/varabileceği/varmasını isteyeceğimiz noktayı düşünürken aklıma kelebek etkisi tabiri geldi.
İlk uçağın kanadı fırtınayı tetikleyen kelebeğin kanadıyla eşdeğer
İlgili metafor hepimizin malumu; bir kelebek kanat çırpar ve hava dalgalanmaları dünyanın bir ucunda tropikal bir fırtınaya sebep olabilir. Bizimle ilgisi ise daha öncede önemine işaret ettiğimiz direk uçak seferlerinin o bölgenin turizmine yapacağı etkinin sonuçları ile benzerlik göstermesi. Öyle ki 2025 yılında ilk Taşkent-Trabzon seferini yapan uçağın kanatları kelebeğin kanatları gibi bir etki yaratmışa benziyor. Gerek uçuşlarla yaratılan trafiğin gördüğü talep gerekse bahsettiğim fuarın sönüklüğüne rağmen Trabzon’un gördüğü ilgi bu pozitif etkiyi ziyadesiyle hissettirdi.
Kelebek kozadan Taşkent sokaklarında bir kaç kişinin adımlarında çıktı
Hiç şüphe yok ki her iyi şeyin sahipleneninin çok olacağı gibi bu meseleye de sahip çıkacak yada bende ordaydım diyecek bir sürü fotoğraf müptelası olacaktır. Oysa mesela bu tarz girişimler de çuvallandığı zaman kimse meseleye sahip çıkmaz cenaze öylece ortada kalır. Örneğin başından beri kelebekten ziyade topal ördeğe benzeyen Tiflis – Trabzon uçuşlarında ki başarısızlık kimseye mal edilemiyor. Hâlbuki neyin yanlış yapıldığını irdeleme cesareti gösterilse alınacak dersler hepimiz için öğretici olacaktır. Biz şimdi insanların ilgisine mashar olan Taşkent sokaklarındaki tanıtımı/kozayı ifade edip elimizdeki pozitif örneğe bakalım. Zira oradan da alınacak dersler ve ilerisi için yapılması gerekenleri tayin edecek veriler var.
Kelebek Etkisinden Domino Etkisine
Kelebek etkisinin öngörülemez oluşunun sektörümüz açısından yaratacağı sonuçlar hepimizin malumu. Ortalama oda fiyatlarının geldiği nokta bunun en bariz örneği ki buda başka bir yazı konusu diyelim ve fuarın bize söylediklerini ifade edelim. Birincisi misafir ikincisi pazar ile alakalı. Şöyle ki;
- Pazarın beklentilerinin neler olduğunun anlaşılması.
- Doğru adımlar atıldığı takdirde neler olabileceğinin şimdiden öngörülmesi.
İki madde için de bizzat pazarın temsilcilerinin cevabını verebilirim. Birincisi büyük bir karasal iklim de yaşayan Özbek misafirlerin deniz kullanımının kolaylaştırılması, yani plaj sayısının artması ki bu konu yerel yönetimlerin yapabileceği ve yapması gereken çalışma.
İkincisi ve çok daha önemli olan, bir ülke ile başlayıp Asya kıtasının orta bölümüne yayılabilecek bir turizm faaliyetine evirilebilir olduğunun farkında olmak. Bunun için direk ve tarifeli uçuşların sürekliliğinin sağlanması şart. Ortadoğu tecrübemiz bir ülkeden bir uçakla başlayıp tarifeli uçuşlar ile bölgenin tamamından misafir ağırladığımız haliyle yıllardır devam ediyor.
Yani bir ‘Domino Etkisi’ yaratıp başta çevresindeki 5 Türk devletinin yanı sıra bu hat üzerinden Çin pazarıyla bile etkileşim sağlanabilir. Bir anlamda tarihi ipek yolu bir hava koridoru ile bölge turizmi için yeniden kendisini gösterebilir ve nadiren de olsa tarih pozitif şekilde tekerrür edebilir.
İyi haftalar.
