Turgay Beşyıldız
Kazakistan- Orta Asya ’dan bildiriyor- 4 ve Son
Kazakistan’da 146 tane Üniversite var. Bizleri Süleyman Demirel Üniversitesinde aslen Ispartalı olan Rektör Prof.Dr. Mehmet Akgül karşıladı. Öncelikle üniversitenin kuruluşuyla ilgili bilgi verdi.
Ülkenin en kaliteli üniversitelerinden. Ülkede ilk 3 üniversiteden biri olarak gösteriliyor. Orada edindiğimiz bilgiye göre, iki yıl sonra ülkedeki üniversite sayısını
100 ‘e , 203O yılında da 50 ‘ ye düşürüp üniversitelerin hepsini kaliteli hale getireceklermiş, devlet olarak. Öğrencilerin hepsinin üniversiteye alınma hakkı olduğu 
gerekçesi olmasına rağmen , müracaatların ancak % 20 si alınabiliyormuş. Bu okullardan mezun olup iş hayatına atılan kazaklarda, bu okullara yeni kampüs, yeni bölümler açılmasında yada inşaatlarında veya malzeme alınmasında okula destek veriyorlarmış.
Bu arada Rektör Prof.Dr Akgül, buranın manevi sahibinin bu toprakların insanı Ahmet Yesevi olduğunu hatırlatarak, Türki milletlerinin geleceği insanlığın kurtuluşudur. ifadesine de yer verdi.
Trabzon’da KTÜ mezunu Kazak öğrencilerle de sık sık karşılaştık . Hepsi bu ülkede iş sahibi,iş adamı olmuşlar, güzel Türkçeleriyle bizimle Trabzon hasreti giderdiler. Akıllarına gelen herkese bakkalına, kahvecisine,öğretmenine selam söylediler ve Trabzon’daki öğrencilik yıllarını yad ettiler. Bu arada aklıma , Türkiye Başkonsolos‘ luğun da görevli Ticari Ateşe lerinden olan Derviş beyin bir lafı geldi “ Buradaki en büyük yatırımımız ve markamız Türk okullarıdır “ demişti.
*
Üniversiteden ayrıldıktan sonra bizleri çok zengin Kazak bir iş adamı olan Mirhan bey lüks villasında misafir etti. Yörenin tanınmış yemeğini “ Beşparmak “ yer sofrasında ikram etti. Genelde burada çok değerli olan at eti ve hamur karışımı olan ve elle yenildiği için Beşparmak adını alana bu yemek esnasında, yine iş görüşmelerine devam edildi. Mirhan bey bizlere “Size minnettarız ilk devlet olduğumuz da , bizi kardeş olarak siz tanıdınız. Bu dostluğu hiç unutmayacağız ” diyerek geceye nokta koydu.
Bugün Almatı Ticaret Sanayi Odası Başkanı Biyarov Muhtarhan Nuraldinovich’de yerinde ziyarete gidildi. Bir diğer Ticaret Ateşe’si Osman Ergül’ün hazır bulunduğu ortamda iş adamlarımızın sorularını cevaplayan Nuraldinovich’e , KARGİD Başkanı Altıntaş, çeşitle hediyeler verdi. Ardında Çok büyük lüks bir otelin balo salonunda açılan Ticaret Fuarının stantları gezildi. Rusya ağırlıklı olan stantlarda herkes kendi iş alanıyla ilgili olarak fikir alış verişinde bulunuldu. Karşılıklı telefonlar ve a mail adresleri daha detaylı görüşmek üzere de alındı.
*
Öğleden sonra Almatı’yı avucunun içine alan Altay sıra dağlarının, Çimbulak mevkiinde yer alan, Zigana dağının 2 katı yüksekliğinde olanş 3 bin 200 metre yüksekliğindeki Medeu dağına çıktık. Tabi yürüme yada araba ile değil, 3 yıl önce yapılan teleferiklerle, 
hani bizim Trabzon’da Boztepe’ye yapılacak olan !.. Kış sporları için yapılan ve 3 etapta dağa tırmandıran bu teleferikler, Alman firmasına ait ama inşasını Türkler yapmış. Almatı de görev yapan Kahramanmaraşlı öğretmen İlhan Peltek, bu yolda bize adete rehberlik yaptı. Adam başı Türk parası 40 liraya gelen Tenge’ler ödendikten sonra, teleferiklerle eşsiz doğa manzarası karşılığında Medeu’nun tepesine tırmandık. Bizi bembeyaz karlar karşıladı. Şehir içi pırıl pırıl güneş ve çok sıcak, Medeu’nun tepesinde arkadaşlarla resmen kar topu oynadık. En iyi isabetle kartopu atanlar Uğur Şahintürk, Ahmet Uzun , Enver İsenderoğlu ve Engin Karabina seçildi.
Bu dağa çıkan araç yolu ise harika bir asfalt, yolun her iki yanı orman ve yol kenarları tertemiz . Yani bizim Maçka –Zigana dağı yolu gibi, yol kenarlarına inşaat hafriyatı yada çöp dökülmemiş, burayı görünce orası aklıma geldi ,utandım. Yazıklar olsun oraya çöp dökenlere…
Medeu dağının bu yoluna, spor maksatlı biraz koşarak, biraz da bisiklet ile çıkanlarda yok değil. Dönüşte eşsiz manzarası ,havası ve ortamı ter temiz olan Medeu’ya , teleferik istasyonundaki dağ evinde birer sütlü çay içerek selam durduk, saygı duyduk.
*
Burada gözüme bir Kazak Kartalı erişti. Biliyorsunuz bizim Doğu Karadeniz’de, Laz köylerinde Atmaca ile Bıldırcın avı yapılır. Burada da koca Kartal ile, At üstünde Tilki avlıyorlar, Tilki’yi görünce kartal7ı üzerine salıyorlar. Postunu değerlendirmek için. Belgesellerde seyretmişsinizdir, ben onları fotoğrafladım. Avlanmadığı anlarda gözleri meşin küçük bir maske ile kapalı olan kartal ile de resim çekilmeden olmaz dedim, bastılar deklanşöre…
Kazakistan toprakları o kadar büyük ki ; 2 milyon 700 bin metre kare , ülkenin En batısında yer alan Aktay şehrinde ,hali vakti yerinde olan insanlar, ülkelerinin en Güney doğusundaki Almatı kenti yerine, gezmeye gitmiş iken alış-veriş içinde İstanbul’u tercin ediyorlarmış, niye mi ? Çünkü ; Aktay’dan İstanbul’a havayoluyla 2,5 saat, aynı ülkenin iki kenti Aktay ile Almatı arası ise 2 saat , o yüzden yarım saat daha fazla yolculuğu göze alıp İstanbul’a gidip,gelenler çok varmış.
*
Caddelerin müthiş genişliği ve koca koca ağaçlar ve koskoca lüks Jeep’ler beni en çok etkileyen faktörlerden oldu. Bir ara bir Esmeralda isminde ki bir cafe’nin bahçesinde otururken, sadece o cafe ye ait bir adet dikkatimi çekti. Armatı’de yaşayan masamdaki Türk arkadaşlarım bayan servis elemanlarına öpücük atarak masalarına çağırınca 
“Hayırdır ne oluyor” dedim. “ Ağabey “ dediler “ Sadece su cafe de bayan servis elemanlarıyla göz göze geldiniz mi, öpücük atarsanız masanıza gelir ve ona çay-kahve neyse siparişinizi yazdırıyorsunuz, oda gidip getiriyor. Bu cafe nin adeti böyle ama bu şehir’e gelecek olan başka arkadaşlarınız olursa, sakın başka cafe ler de denemesinler” diyerek uyarmadan da edemediler.
Ülkede 13 Eyalet ve bu eyaletlerin valileri var. Hepsi Başbakan’a ,Başbakan’da Cumhurbaşkanı na bağlı. Buradaki trafik düzeni, direksiyon başında cep telefonu ile konuşanı, emniyet kemeri takmayanı ve yaya geçitlerinde yayaya yol vermeyen sürücüleri asla affetmiyor . Anında kameradan fotoğraflayarak yakalıyor, gerekli cezai işlemi uyguluyorlar. Normalde 8000 Tenge, yaklaşık 55 dolar ceza kesiliyor ama bazı polis memurlar resmi ceza kesmeyerek, çaktırmadan 2000 Tenge alıp, “ Bir daha yapma diyerek “ de uyarıyorlarmış. Ha, o para nereye gidiyor ben bilmiyorum !..
*
Dolu olan cuma namazında çok bayan gördüm . bir perdenin araladığı ,erkeklerin arkasında saf tutmuş namaz kılıyorlardı. Türkiye’de bazı şehirlerde bu var. Bayanlara cuma namazı farz değil ama isteyen kılabilirmiş. Trabzon’da ben cuma namazı kılan bayana henüz rastlamadım. Niye ? Çünkü ; bayanların namaz kılacak yerlerini de,gidip erkekler dolduruyor. Cami önündeki dilenciler genelde çoluk çocuklu bayanlar, birde caminin çıkış kapısının en önünde durmak için, saç saça , baş başa kavga etmeseler daha iyi olacak.
Bu ülkede benzin ile mazot sudan ucuz. Ortalık arabadan geçilmiyor ama benzinin litresi 1.30 kuruş , Türk lirasıyla yani, mazot 90 kuruş, gel de vahlanma arkadaş, bırak Avrupa‘yı Dünyanın en pahalı yakıtını kullanan 4-5 ülkeden biriyiz.
Şehrin ortasında yükselen büyük ve uzun bir anten var TV’ler için , bütün TV’ler panellerini gelip buna takmış , şehrin her yeri bu anten görevi yapan direği görüyor. Gördüğüm bir çok şehirde de bu uygulama var. Bakalım bizim Boztepe’deki TV anten direğine ve odasına ne zaman çeki düzen verirler.
Kazakistan’da spor denilence varsa yoksa Boks ve Güreş, ardından Bisiklet ve kış sporları geliyor, Futbol ise burada sıradan bir spor dalı. Ne güzel di mi ?
*
Evet KARGİD üyesi iş adamları , Orta Asya ‘nın her geçen gün büyüyen bu şirin ülkesine yaptıkları iş ziyareti oldukça olumlu geçti diyebilirim. Başta başkanları Ahmet Yaşar Altıntaş olmak üzere, Ahmet Karayılan, Ahmet Uzun, Cemil Albayrak, Engin Karabina, Enver İskenderoğlu, Ramazan Ünal, Uğur Şahintürk, Yaşar Çalışkan, ve Yüksel Yavaş , her gün görüşmeler yaptılar, notlarını aldılar, meraklarını sordukları sorularla giderdiler,yatırım yapabilmek uğruna…
Biz Trabzon’a dönüş hazırlıklarına başlarken, geride çok iyi izlenimler bıraktığımızı sanıyoruz. Kardeş Kazakistan’a hatıralarımızı bırakıyor, geride kalan tüm dostlara, bir daha görüşmek dileği ve yürek dolusu selamlarımızla el sallıyoruz ………………..BİTTİ
