Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşikilatı (AGİT) gözlemcileri, anayasa değişikliğine ilişkin referandum sonucuna ilişkin 15 sayfalık raporunu yayımladı. "Türkiye referandumu, eşit olmayan şartlar altında yürütüldü" denilen raporda, "YSK'nın mühürsüz oyların da geçerli olacağına dair aldığı son dakika kararı için "kanunla çelişiyor" görüşü dile getirildi. Raporda "Anayasa referandumu uluslararası standartlara uyumun gerisinde kaldı" denildi.

AGİT raporuna Dışişleri Bakanlığı tepki gösterdi. Bakanlıktan yapılan açıklamada, "Siyasi içerikli ve itham edici ifadeler üzüntüyle karşılandı. Halk oylamasının uluslararası standartların gerisinde kaldığı yorumu kabul edilemez" ifadeleri kullanıldı.

"AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi Direktörü tarafından halkoylamasıyla ilgili siyasi içerikli beyanlarda bulunulması, bu heyetin Türkiye’ye önyargılarla geldiğini, nesnellik ve tarafsızlık ilkelerini dikkate almadığını göstermiştir" denilen açıklamada "Söz konusu ilk bulgular raporu da bu taraflı ve ön yargılı yaklaşımın bir yansımasıdır" beyanında bulunuldu.

Dışişleri’nden yapılan açıklama şöyle:

AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi’yle (ODIHR) ülkemizdeki seçim gözlemcilik faaliyetlerine yönelik uzun yıllardır işbirliğimiz sürmektedir. Bu kapsamda Türkiye’de 16 Nisan günü gerçekleştirilen halkoylaması için de davette bulunulmuş olup, Gözlem Misyonu’nun faaliyetleri için makamlarımız ülke genelinde her türlü işbirliğini göstermiştir.

Türkiye’deki Anayasa değişikliğine yönelik halkoylaması, AGİT içinde örnek gösterilecek düzeyde yüzde seksen beşin üzerinde bir demokratik katılımla gerçekleşmiştir.

Gözlem Misyonu’na, raporlarında maddi hatalardan ve yanlış yönlendirmeye yol açabilecek eksik bilgilere dayalı yorumlardan kaçınmaları yönünde daha önce de telkin ve tavsiyelerde bulunulmuştur.

Bu bağlamda, 16 Nisan halkoylaması sonrası ODIHR Heyetinin AKPM Gözlem Heyetiyle birlikte yayımladığı İlk Bulgu ve Sonuçlar Raporu’nda ve basın toplantısında dile getirilen siyasi içerikli ve itham edici ifadeler üzüntüyle karşılanmıştır. Heyetin, Yüksek Seçim Kurulu’nun halihazırda TBMM’deki tüm partilerin temsilcilerini de içerdiğini göz ardı ettiği görülmektedir.

Halkoylamasının uluslararası standartların gerisinde kaldığı gibi bir yorum kabul edilemez.

Esasen halkoylamasının gerçekleştirilmesinden kısa süre önce AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Ofisi Direktörü tarafından halkoylamasıyla ilgili siyasi içerikli beyanlarda bulunulması, bu heyetin Türkiye’ye önyargılarla geldiğini, nesnellik ve tarafsızlık ilkelerini dikkate almadığını göstermiştir. Söz konusu ilk bulgular raporu da bu taraflı ve ön yargılı yaklaşımın bir yansımasıdır.