Trabzon’un tarih kokan köşelerinden biri olan Kızlar Manastırı, şehrin kültürel ve mimari zenginliğini yansıtan en önemli yapılardan biridir. Ortahisar ilçesinin Boztepe Mahallesi’nde yer alan bu manastır, hem yerli hem yabancı turistlerin ilgisini çeken gözde duraklardan biridir. Şehrin merkezine oldukça yakın bir konumda bulunan Kızlar Manastırı, Boztepe’nin yamaçlarında, Trabzon’un panoramik manzarasına hâkim bir noktada konumlanmıştır.
Tarihçe ve Mimari Özellikleri
Kızlar Manastırı’nın temelleri Bizans dönemine kadar uzanır. 14. yüzyılda inşa edildiği bilinen manastır, dönemin dini yaşamının yanı sıra Trabzon’un Bizans sonrası kültürel yapısına da ışık tutar. Zamanla çeşitli onarımlar geçiren yapı, freskleri, taş işçiliği ve manzara konumuyla dikkat çeker. Duvarlarında Hz. Meryem’in hayatından sahnelerin tasvir edildiği freskler, sanat tarihçileri için oldukça kıymetli örnekler arasında yer alır.
Nerede ve Nasıl Gidilir?
Kızlar Manastırı, Trabzon şehir merkezine yalnızca 1 kilometre mesafededir. Ulaşım oldukça kolaydır; özel araçla Boztepe yönüne doğru ilerleyerek ya da şehir içi minibüsleri kullanarak ulaşılabilir. Yürüyerek gitmek isteyenler içinse yaklaşık 15 dakikalık keyifli bir rota mevcuttur. Manastıra çıkan yolda Trabzon’un eşsiz Karadeniz manzarası eşliğinde kısa ama etkileyici bir yolculuk yapılır.
Trabzon Kızlar Manastırı’nın Tarihi
Trabzon’un Ortahisar ilçesinde, Boztepe sırtlarında yer alan Kızlar Manastırı (Panagia Theoskepastos Manastırı), Bizans döneminden günümüze ulaşan en önemli dini ve kültürel yapılardan biridir. Tarihi kaynaklara göre, manastırın ilk temelleri M.S. 1349–1350 yıllarında, Trabzon İmparatoru III. Aleksios Komnenos döneminde atılmıştır. Manastır, Panagia Theoskepastos yani “Tanrı’nın Koruduğu Meryem” adına inşa edilmiştir.
Kızlar Manastırı, Bizans’ın son dönemlerinde Trabzon İmparatorluğu’nun önemli bir dini merkezi olarak kabul edilmiştir. Özellikle Komnenos Hanedanı’nın kadın üyeleri burada ibadet etmiş, bazı dönemlerde manastırda inzivaya çekilmiştir. Bu nedenle halk arasında “Kızlar Manastırı” ismiyle anılmaya başlanmıştır.
Manastır, Osmanlı döneminde de önemini yitirmemiştir. Fetihten sonra yapı, dini kimliğini koruyarak Hristiyan toplulukların kullanımında kalmış; 19. yüzyılda ise kapsamlı bir restorasyon süreci geçirmiştir. Bu dönemde duvarlara işlenen freskler yenilenmiş, yapıya ek bölümler inşa edilmiştir.
Kompleks, bir ana kaya kilisesi, şapel, keşiş odaları, yemekhane ve çeşmelerden oluşur. Ana kaya kilisesinin iç duvarlarında, Hz. Meryem, Hz. İsa ve havarilerin betimlendiği freskler dikkat çeker. Bu freskler, Trabzon’un Bizans sonrası dönem sanatı açısından oldukça değerlidir.
Cumhuriyet döneminde bir süre harap durumda kalan Kızlar Manastırı, 2010 yılında başlatılan restorasyon çalışmalarıyla yeniden ayağa kaldırılmış ve 2020’li yıllarda müze olarak ziyarete açılmıştır. Bugün, hem tarihi dokusu hem de Boztepe’nin zirvesinden sunduğu Trabzon manzarasıyla, şehrin en önemli kültür duraklarından biri olmayı sürdürmektedir.
Kaynak:
