Trabzon’dan çıkarılıp Rusya ve Gürcistan’da liman yapımında kullanıldığı iddiasıyla ihraç edilen bazalt taşı aslında tüm dünyada ülke ekonomisine önemli girdi sağlayan inşaat, endüstri ve tarımda kullanılan bir ham maddedir.

Dünya yüzeyinde ve ülkemizde çok yaygın olarak bulunan volkanik bazalt taşı belirli fiziksel, kimyasal ve mekanik özelliklerine göre 21’ yüzyılda ülke ekonomilerine önemli katkılar sağlıyor.
• İnşaat ve dekorasyon (yapı taşı, parke, dekorasyon, mıcır)
• Bazalt elyafı (ısı ve ses yalıtımı)
• Topraksız tarım (su tutucu, kök koruyucu, yalıtkan, havalandırma özelliği)
• Topraklı tarım ( gübre, toprak güçlendirici) gibi.
Endüstri ve tarımda, geniş bir alanda, kullanıma sahip bu taş gerçekten liman inşaatında mı kullanılıyor?
3-5 milyon önce Trabzon-Esiroğlu çevresinde yüzeye çok yakın olarak hızlı bir şekilde soğuyan bazalt lavı katılaşarak bölgenin en genç, sağlam magmatik kayacını oluşturmuştur. İçerdiği koyu renkli mineraller nedeniyle siyaha yakın bir renk tonuna sahip bazalt taşı bu gün sadece inşat ve dekorasyon veya dolgu? alanlarında kullanılmaktadır.

BAZALT ELYAFI VE MANTOLAMA
Belirgin bir kimyasal özelliğe sahip bazalt, kireçtaşı ve kok kömürü ile karıştırılarak 1600 derecede eritilip lif veya elyaf haline getiriliyor. Isı ve ses yalıtımında kullanılan bazalt elyafı 21 yüzyılda Türkiye de de geniş kullanım alanlarına sahip oldu. Erciyes dağı eteklerinden çıkarılan bazalt taşı Kayseri ilimizdeki tesislerde elyaf üretimine başlamıştır.
Gürcistan 2012 yılında sürdürülebilir kalkınmayı bazalt elyafında aramaya başlamıştır.
Gürcistan enerji açığı olan bir ülke. İthal edilen enerjinin büyük çoğunluğu da ısınma için harcanmaktadır. Binaların bazalt elyafı ile mantolanması ile %30-35 oranında enerji tasarrufu sağlayacağını umut eden ülke ‘Yeşil Bina’ adlı bir projeyi 2012 yılında hayata geçirmiştir.
Bazalt elyafının kalitesi bazaltın kimyasal özelliklerine bağlıdır. Trabzon- Esiroğlu bazaltını ithal eden yetkililer ısrarla aynı ocaktan dolar karşılığında taş almak istemeleri ve bunu liman inşaatında kullanacakları iddiası oldukça düşündürücüdür.

Foto: Bazalt elyafının farklı şekilleri

BAZALT ELYAFI VE TOPRAKSIZ TARIM
Topraksız tarım son yıllarda tükenen, verimsizleşen ve kirlenen toprağa alternatif olabilecek olması amudiyle geliştirilen bir tarım veya seracılık şeklidir.
Topraksız tarımda bazalt elyafı toprak yerine geçmektedir. Köklere su ile karışık olarak verilen bitki besin elementleri, güneş ve ısı seracılığın esasını oluşturuyor.
Kayseri’deki tesisler sadece mantolama amacıyla değil doğrudan seracılığa dönük bazalt elyafı da üretmektedirler.

Foto: Kayseri’de taşı parçalayıp eritip taş yünü haline getiriyorlar. Uzun yıllar yalıtım malzemesi olarak kullanılan taş yünü, son dönemde topraksız tarım sektöründe de tercih edilmeye başlandı. Taş yünü, Erciyes'in volkanik taşlarından üretilmesinden dolayı içinde toprakta bulunan birçok minareli de barındırıyor.

BAZALT TOZU VE TOPRAKLI TARIM
50 ye yakın ana ve iz element içeren Bazalt tozu bitkilerin sağlıklı ve verimli büyümeleri için gerekli elementleri karşılayabilir.
Aşırı tarım ve aşırı yağış çoğu bitki besin elementlerin topraktan yok olmasına ve toprağın verimsizleşmesine neden olmaktadır.
Doğu Karadeniz bölgesindeki toprakların kalsiyum eksikliği ve toprağın asitleşmesi çay ve fındığın esas sorununu oluşturmaktadır.
Avusturalya da 200 taş ocağına sahip şirketin araştırma raporuna göre sürdürülebilir sağlıklı bir tarım politikasında bazalt tozu, kireçtaşı ve çok az da suni gübre karışımının toprak analiz sonuçlarıma göre karıştırılmasının ve kullanılmasının en iyi sonucu verdiği belirtilmektedir.

Foto: Organik madde ile karıştırılmış 10kg lık volkanik kayaç tozu gübre olarak piyasada satılmaktadır.

TAŞ OCAĞI İŞLETMECİLİĞİ VE ÇEVRE KİRLİLİĞİ
Dolar karşılığında satılan bölgenin en genç, ayrışmamış, sağlam kayası olan koyu renkli Trabzon bazaltı bu özelliği ile güçlü bir kayaçtır. Ancak içerdiği koyu renkli minerallerden dolayı açık renkli minerallere ve kayaçlara oranla deniz suyana karşı daha az dirençlidir.

Taş ocaklarının çevre kirliliğine neden olduğu bilinen bir gerçektir.

Trabzon’dan dolar karşılığında taş götürülmesinin bir nedeni de ucuz maliyet yanında taş ocağının çevrede oluşturduğu hava ve ses kirliliği, görüntü bozukluğunun Türkiye de daha müsamahakâr olması olabilir.

Foto: ÇED muafiyeti taşocakları sayısını patlattı. Taş ocakları ÇED' den muaf tutulunca sayıları hızla arttı. Türkiye'de 2013 verilerine göre 11 yılda 85 bin taş ocağı ruhsatı verildi..