Kuzey ve Orta Amerika, yeniden ortaya çıkan ve “Yeni Dünya vida kurdu” olarak bilinen etçil sinek (Cochliomyia hominivorax) tehdidiyle karşı karşıya. Hem hayvanlar hem de insanlar için büyük risk oluşturan parazitik tür, özellikle büyükbaş hayvancılığı tehdit ediyor.
CANLI DOKUYLA BESLENİYOR
Dişi vida kurdu sineği, yara kokusunu algılayarak bu bölgelere yumurtalarını bırakıyor. Yumurtadan çıkan larvalar ise doğrudan canlı dokuyla besleniyor. Bu durum, derin doku tahribatına, ağır enfeksiyonlara ve zamanında müdahale edilmediğinde ölüme kadar gidebilen sonuçlara yol açıyor. 1960’lı yıllarda yalnızca Teksas’ta yılda 1 milyon hayvanın vida kurdu nedeniyle tedavi edildiği biliniyor.
YOK EDİLMİŞTİ, ANCAK GERİ DÖNDÜ
Parazit, 1960-1990 yılları arasında yürütülen "steril sinek salımı" yöntemiyle ABD ve Meksika’dan tamamen temizlenmişti. Bu yöntemle doğaya salınan steril erkek sinekler, dişi sineklerle çiftleşerek dölsüz yumurtaların oluşmasını sağlıyordu. 1982 itibarıyla ABD tamamen vida kurdundan arındırılmıştı.
Bu kapsamda Panama’da kurulan ve halen aktif olan üretim tesisinde haftalık yaklaşık 100 milyon steril sinek üretilmeye devam ediyor. Ancak 2022’den itibaren sineğin yeniden kuzeye doğru ilerlediği tespit edildi. 2023’te Panama’da vakalarda artış yaşanırken, Kasım 2024’te parazit Meksika’ya ulaştı.
SINIRDAKİ HAYVANLAR TEHLİKEDE
Meksika’da şu ana kadar en az sekiz insanda enfeksiyon tespit edilirken, Orta Amerika genelinde yaklaşık 17 milyon büyükbaş hayvan risk altında. Yayılımın sürmesi halinde sadece Teksas ve Florida’da 14 milyon sığır tehdit altına girecek. Bu gelişmeler üzerine ABD, Meksika’dan canlı hayvan ithalatını geçici olarak durdurdu ve bölge ülkeleriyle ortak mücadele planını devreye soktu.
YENİ MÜCADELE STRATEJİSİ DEVREDE
Uzmanlar, başarılı bir kontrol süreci için steril sinek üretiminin artırılması gerektiğini belirtiyor. 1980'li yıllarda Meksika’da haftalık 500 milyon sineğin üretildiği hatırlatılarak, bu kapasiteye yeniden ulaşılmasının şart olduğu vurgulanıyor. ABD Tarım Bakanlığı, bu hedef doğrultusunda Meksika’daki bir meyve sineği üretim tesisini genişleterek haftalık 60 ila 100 milyon vida kurdu sineği üretecek şekilde yeniden yapılandırmayı planlıyor.
Ancak uzmanlar, yalnızca sinek salımının yeterli olmayacağı konusunda uyarıyor. Enfekte hayvanların anti-paraziter ilaçlarla tedavi edilmesi, sineklerin hayvanlardan uzak tutulması, sahada eğitimli personel aracılığıyla aktif gözetim yapılması ve kamuoyunun bilinçlendirilmesi gerektiği belirtiliyor. Ayrıca, iklim değişikliği nedeniyle eradikasyona geçmişte katkı sağlayan serin havaların bu kez aynı etkiyi göstermeyebileceğine de dikkat çekiliyor.
Kaynak:NTV
