Türkiye’de birçok geleneksel meslek gibi yorgancılık da çırak yetişmemesi ve fabrikasyon üretimin yaygınlaşması nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Samsun’da yorgancılık mesleğini sürdüren en genç usta 52 yaşındaki Mehmet Selçuk, 40 yıldır çırak yetişmediğini ve mesleğin sonuna yaklaşıldığını belirtti.
Geleneksel el dikimi yorganlara olan ilginin makine üretimi yorganlar nedeniyle büyük ölçüde azaldığını dile getiren Selçuk, mesleğin devam edebilmesi için çırak yetiştirilmesi gerektiğini vurguladı.
Eskiden Her Mahallede Vardı, Şimdi 10 Usta Kaldı
Geleneksel yorgancılık, eskiden her mahallede bulunan atölyelerle çeyizlik yorgan dikilen önemli bir meslek dalıyken, bugün Samsun genelinde sadece 10 yorgancı ustası kaldı.
Samsun’un en genç yorgancısı olan 52 yaşındaki Mehmet Selçuk, meslekte çırak yetişmemesinden ve gençlerin bu tür işlere ilgi göstermemesinden şikayetçi.
"40 yıldır yorgancılık yapıyorum. Eskiden Samsun'da 100'e yakın yorgancı ustası vardı. Şu anda ise 10 kişiden fazla yok. Gençler artık bu mesleği öğrenmek istemiyor. Çırak olmadığı için meslek yok olmaya doğru gidiyor."
Makine Üretimi Yorganlar Geleneksel Yorganları Bitiriyor
Hazır yorganların piyasada yaygınlaşması, el dikimi yorganlara olan talebi büyük ölçüde azalttı. Geleneksel yün ve pamuk yorganların yerini, makinede yıkanabilen hafif ve plastik iç dolgulu yorganlar aldı.
"Eskiden kız tarafı ve erkek tarafı çeyiz için 3-4 tane yorgan alırdı. Şimdi çeyizlik yorgan alan bile kalmadı. Herkes makine üretimi puf yorganlara yöneldi."
El yapımı yorganların fiyatları ise şu şekilde:
Malzeme ustadan olursa:
Çift kişilik yün yorgan: 2.500 TL
Çift kişilik pamuk yorgan: 2.000 TL
Malzeme müşteriden gelirse:
Sadece işçilik ücreti: 1.000 TL
"52 Yaşındayım, Benden Sonra Usta Kalmayacak"
Samsun’daki en genç yorgan ustası olan Mehmet Selçuk, meslekte çırak yetişmemesi halinde yorgancılığın tamamen yok olacağını söylüyor.
"Ben bu mesleği bırakınca Samsun'da yorgancı kalmayacak. En genç yorgancı benim, ama yaşım da 52. Benden sonra çırak yetişmediği için bu meslek büyük ihtimalle yok olacak."
El dikimi yorganların daha sağlıklı ve uzun ömürlü olduğunu belirten Selçuk, hazır yorganların 5-6 yıl içinde kullanılamaz hale geldiğini, ancak el dikimi yorganların 25-30 yıl dayandığını vurguladı.
"El dikimi yün ve pamuk yorganlar, makine üretimi yorganlara göre hem daha sağlıklı hem de daha uzun ömürlü. Hazır yorganlarda iplik koptuğunda tüm yorgan sökülür, ancak el dikimi yorganlarda böyle bir sorun olmaz."
Geleneksel Yorgan Kültürü Yok Olma Tehlikesiyle Karşı Karşıya
Mehmet Selçuk’a göre, el dikimi yorganlara olan ilginin azalmasının en büyük nedenlerinden biri de makinede yıkanamaması.
"Eskiden annelerimiz yün ve pamuk yorganlarını saklardı. Şimdi yeni nesil, ‘Anne, yün yorganı ne yapalım?’ diyerek onları kullanmak istemiyor. Çünkü makine yorganları puf gibi duruyor ve çamaşır makinesinde yıkanabiliyor. Aynı durum yastıklar için de geçerli. Pamuk yastık en sağlıklısıdır, ancak insanlar kimyasal dolgulu yastıkları tercih ediyor."
El Dikimi Yorgan Kültürü Sona mı Erecek?
Geleneksel el dikimi yorganların sağlıklı ve uzun ömürlü olması nedeniyle hala tercih eden az sayıda insan olsa da, yorgancılık mesleğinin sürdürülebilmesi için çırak yetiştirilmesi şart.
Kaynak:
