Rize’nin Fındıklı ilçesine bağlı Beydere Köyü'nde yaşayan 91 yaşındaki Mustafa Ceyran, unutulmaya yüz tutmuş kaşıkçılık mesleğini büyük bir ustalıkla sürdürüyor. Henüz 15 yaşındayken babasını kaybeden Ceyran, onun el aletlerini devralarak mesleğe adım attı. Şimşir ağacından kaşık yaparak başladığı bu yolculuğu, 76 yıldır aralıksız sürdürüyor.
Babasının Vefatının Ardından Mesleğe Başladı
Mustafa Ceyran, babasının ağaçtan düşerek hayatını kaybetmesinin ardından onun kullandığı malzemeleri alarak mesleğe ilk adımını attı. Ancak babası solak olduğu için kullandığı aletleri kendisine uyarlamak zorunda kaldı. Kendi yetenekleriyle bu işi öğrenen Ceyran, kısa sürede kaşık yapımında ustalaştı.
Yıllar içinde yonta yonta, törpüleye törpüleye sayısız kaşık üreten usta, zamanla kullanılan ağaç türlerini de çeşitlendirdi. Şimşir ağacının kurumasıyla birlikte armut, gürgen ve kızılağaç gibi farklı ağaçlardan da kaşık üretmeye başladı.
"Şimşir Kurudu Gitti, Şimdi Armut ile Yapıyorum"
Yaş ilerledikçe günde ürettiği kaşık sayısının azaldığını belirten Mustafa Ceyran, kaşıkçılık mesleğinin detaylarını şu sözlerle anlatıyor:
"Babam ağaçtan düştü. Sonrasında 1 hafta yaşadı. Babamda bir sol eğri vardı. Onu sağa çevirttirdim. Sonra ufak ufak öğrendim. 15 yaşından beri bu işi yapıyorum. Aslında kolay bir iş ama zor yönleri de var. Yaş ilerledikçe günde 2 tane zor yapıyorum. Eskiden günde 6-7 tane yapardım.
Çok farklı ağaçlarla çalıştım. Şimşir, armut, gürgen, kızılağaç gibi ağaçları denedim. En iyisi şimşir ama o artık kalmadı, şimdi armut ile yapıyorum. Köylerde hala talep var ama şehirlerde daha ucuz kaşıklar olduğu için benim yaptıklarımı tercih etmiyorlar.”
12 Yaşındaki Torunu Mesleği Öğreniyor
Kaşık ustası Mustafa Ceyran’ın 12 yaşındaki torunu Güney Ceyran, dedesinin yanında mesleği öğrenmeye başladı. Okuldan çıktıktan sonra dedesinin yanına giderek kaşık yapım sürecini yakından izleyen Güney, şimdilik zımpara yaparak yardımcı oluyor.
Mesleği ileride devam ettirmek istediğini belirten Güney Ceyran, kaşıkçılığın en zor kısmının içini yontmak olduğunu söylüyor:
"Kaşık yapımını izliyorum. Şimdilik kaşıklara zımpara vuruyorum. İlerleyen zamanlarda bana fazlasını da öğretecek. Okuldan çıktığım zaman hemen geliyorum ve dedemi izlemeye başlıyorum. Arada ben de yapmayı deniyorum. Kaşığı yontmak, içini çıkarmak zor ama gerisi kolay."
Unutulmaya Yüz Tutan Meslek Ayakta Kalacak mı?
Eskiden büyük bir rağbet gören el yapımı kaşıklar, günümüzde fabrikasyon üretim nedeniyle daha az tercih ediliyor. Ancak hala köylerde doğal malzemelerden üretilen kaşıklara talep var. Mustafa Ceyran gibi ustalar, ata mesleğini yaşatmak için el emeğiyle çalışmaya devam ediyor.
Torunu Güney’in de mesleğe ilgi duyması, bu geleneğin gelecekte de devam edebileceğine dair umut veriyor.
Kaynak:
