Resmi Gazetede yayınlanan torba kanun bugün 26 yıllık Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Ekonomi Bakanlığı'na bağladı. Bundan sonraki yapısı, konsey başkanlıkları gibi konular hakkında beklemeye geçen üye ve çalışanlar, bugün TOBB Başkanı Rıfat Hisarcıklıoğlu'ndan bir veda mektubu aldı. Hisarcıklıoğlu tüm üye ve Başkanlara bugün gönderdiği 1 sayfalık mektubunda DEİK'in bugüne kadar gerçekleştirdiği katkılardan söz etti ve herkese şahsen teşekkür etti. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi pazartesi veya salı yayınlayacak olan yönetmelikle DEİK'in yeni yapısıyla yeniden faaliyete geçeceğini açıkladı.

 

TOBB BAKANLIĞI BEKLEYEBİLİR MİYDİ?

 

İçerisinde bir geçiş sürecinin bırakılmadığı kararın Resmi Gazetede yayınlanmasıyla kapanan DEİK şu ana kadar eskiden bağlı olduğu TOBB binasında kiracıydı. Resmi Gazetede kararın yayınlanmasıyla birlikte DEİK kapanmış oldu. TOBB da bunun üzerine DEİK çalışanlar ile iş akidlerini fesh etti. DEİK'e yakın bir kaynak "TOBB bekleyemezdi. Çünkü artık kanunen DEİK yok. Dolayısıyla DEİK'i orada tutamaz. Çünkü DEİK çalışanlarına kanunen ödeme yapamaz. Ödeme yapsa hakkında soruşturma açılabilir" dedi.

 

Ancak çalışanların verdiği bilgiye göre çalışanların iş akitlerinin fesh edilmesiyle birlikte bilgisayar sistemi de kapatıldı. Çalışanlar kişisel eşyalarını alabiliyorlar. Ancak konseye ait bilgilere, yani know how'a ulaşamıyorlar. Bu bilgilerin verilip verilmeyeceği, DEİK'in bugüne kadarki birikiminin paylaşılıp paylaşılmayacağı sorusunun cevabı merakla bekleniyor. Ekonomi Bakanlığı'na yakın kaynaklar TOBB'un devletten bilgi saklayacağını beklemediklerini, zaten devletin Türkiye'nin dış ticaretini gösteren bu rakamlara ulaşabileceğini söyledi. TOBB yetkililerine kısa sürede ulaşılamadı.

 

The Wall Street Journal Türkiye'ye konuşan konsey başkanları bugünden sonra ne olacağı konusunda bilgi sahibi değil. Bundan sonrası için tek önceliklerinin kurumun özgürlüğü olduğunu ifade eden Türkiye-Irak iş Konseyi Başkanı Ercüment Aksoy "TOBB'dan ayrılıp bakanlığa bağlanması tartışılmalı. Bu durum Irak, İran, Libya'da rejim gereği daha normal karşılanabilir ama Türkiye'de bunun olmasında şaşkınlık oluşturdu. Demek ki bir irkildim pozisyonu var. Ama layıkıyla yaparlarsa ve özgür bırakırlarsa fark etmez. Ben sayı Bakanı da tanırım. Layıkıyla da yapılabilir" dedi.

 

“Bu durum Irak, İran, Libya'da rejim gereği daha normal karşılanabilir ama Türkiye'de bunun olmasında şaşkınlık oluşturdu.”

Ercüment Aksoy, Türk-Irak İş Konseyi Başkanı

BAŞKANLARIN DURUMU NE OLACAK?

 

Bundan sonra Başkanların başkan kalıp kalmayacağı, DEİK'in nasıl temsil edileceği gibi konular belirsiz. Ekonomi Bakanlığı'nın henüz kendileriyle iletişime geçmediğini söyleyen bir üye "DEİK'in lav edildiğini düşünürseniz şu anda ben Başkan değilim. Yeni bir DEİK nasıl yaratılır bilmiyoruz" diye konuştu.

 

Türkiye'de yurtdışı temaslarda DEİK'in yanısıra Hizmet Hareketine yakınlığıyla bilinen TUSKON da öne çıkan dernekler arasında yer alıyor.

 

DEİK Yemen İş Konseyi Başkanı Sadık Yıldız şaşkın. "DEİK kapandı bu sabah itibariyle personele de işten ayrıldıkları iş sözleşmeleri fesh edildi. 50 çalışan işsiz kaldı." diyor.

 

Kendileriyle bugüne kadar birşey konuşulmadığını, bu konuda görüşlerinin alınmadığını belirten Yıldız "Üzüldük işin doğrusu. DEİK önemli görevler ihtiva ediyordu. Çok önemli projeler vardı. Onlar devam edecek mi? Yeni ekip kim olacak? İş konseyi başkanları ne yapacak bilmiyouz ama ümid ediyoruz heba edilmez" dedi.

 

“Bakanlık bünyesiden sıfırdan bir DEİK açılıp onun tecrübe kazanması sıfırdan bir yere getirmesi zaman enerji ve para kaybıdır”

Sadık Yıldız, Türkiye-Yemen İş Konseyi Başkanı

Bundan sonra Ekonomi Bakanlığı bünyesinde yeniden DEİK benzeri bir kuruluş kurulacağını ifade eden Yıldız "İş dernekleriyle birlikte yeni bir kuruluş kurulacak. Özel sektördeki işadamları dernekleriyle yeni bir yapı kurulacak. Bu kuruluş Ekonomi Bakanlığı'na bağlı olacak" dedi.

 

Bu adımın neden atıldığını bilmediklerini dile getiren Yıldız " Görüşümüz de sorulmadı. Makul olan aynısının devamı olurdu. Ama bakanlık bünyesiden sıfırdan bir DEİK açılıp onun tecrübe kazanması sıfırdan bir yere getirmesi zaman enerji ve para kaybıdır. 25 yıllık bir kurum alınabilirdi ama tercih edilmedi" dedi.

 

Başkanların bundan sonrası için önerisi TC hakkında diğer ülkelere açık bilgi verilmesi konusunda birleşiyor. Ercüment Aksoy "Biz hiçbir zaman hükümeti kötülemedik. Sadece Türkiye'yi, Türkiye'nin gerçeklerini anlattık. Oranın gerçeklerine uyan şeyleri söylemelisiniz" dedi.

 

Hükümetin zaten ülke hakkında demeçler verdiğini ifade eden Aksoy "Yoksa hükümet zaten demeçler verir. Sorunlu ülkelerde katkımız oldu. Deik zaten Rahmetli Özal zamanında bu amaçla duruldu. Türkiye'ye iş ve hizmet olarak çok büyük katkıları olmuş insanlar. Devam ededebilirse bakanlığımız ne ala. Katkımız olabilecekse biz de yer alırız" dedi.

 

EKONOMİ BAKANLIĞI: DEİK PAZARTESİ VEYA SALI AÇILACAK

 

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulunun (DEİK) Ekonomi Bakanlığına bağlanmasına yönelik de değerlendirmelerde bulunan Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, DEİK'in 1986'da kurulduğunu ve Türkiye'yi dışarıda ekonomik ilişkilerde temsil etme görevi verildiğini söyledi.

 

O yılda Türkiye'nin toplam dış ticaret hacmi 17 milyar dolar civarında olduğunu, bugün ise çok daha farklı bir noktaya gelindiğini dile getiren Zeybekci, şöyle konuştu:

 

"DEİK ortadan kalkmadı. Pazartesi veya salı yayınlayacağımız yönetmelikle, özel sektörün tüm katmanlarının katıldığı, daha sivil, sivil toplum kuruluşlarının etkin olduğu, kendi kendini yönetebilen bir yapı ortaya çıkaracağız. DEİK'in reel, özel sektörün yer aldığı, aktif olduğu bir kuruluş haline geldiğini göreceksiniz. DEİK aktivitelerinde, Ekonomi Bakanlığı ile tam bir koordinasyon içerisine girmekte zorlanıyordu. Farklı ülkelerin yetkilileriyle görüştüğünden sonradan haberimiz oluyordu. Bunu eleştiri anlamında söylemiyorum, teknik anlamda bir sıkıntı vardı. Sıkıntıyı giderme anlamında böyle bir düzenleme yapıldı."

 

Ekonomi Bakanlığı'na ilk geldiğinde DEİK'in koordinasyonu konusunda sıkıntı olduğunu TOBB'a ilettiğini belirten Zeybekci, "DEİK yine TOBB'un başaktör olduğu bir kuruluş halindedir. TİM, TÜSİAD, MÜSİAD da bunlar genişletilerek olacaktır. Başkanı bakanlık atayacak ama yönetim kurulunun tamamını genel kurulun seçmesini istiyoruz," dedi.