Trabzonsporlu yıllardır ne başkanlardan, ne yöneticilerden, ne de hocalardan memnundur ve genellikle de haklıdır.
İyi de bu nasıl olur?
ABD'de Cornell Üniversitesi'nde görevli iki psikolog olan Justin Kruger ve David Dunning'in, kendilerine 2000 yılında Nobel Ödülü kazandıran çalışmaları, ve bu çalışmanın bulguları günümüzde sporda ve siyasette yaşadığımız sorunların kaynağına ışık tutuyor.
Bulgular; adına demokrasi dediğimiz sistemin niye bu kadar kötüye kullanıldığını, dünyanın her tarafında ortaya çıkan liderlik ve yönetim sorunlarının temelinde neler olduğuna getirdiği yorum bakımından son derece ilginç.
Sosyal psikologlar Justin Kruger ve David Dunning’in “Dunning-Kruger Etkisi” adıyla literatüre geçecek olan teorileri, Türkçe’de yüzyıllardır “cahil cesareti” dediğimiz şeydir aslında.
Kruger ve Dunning'e göre "Yetkin olmayan insanlar, vardıkları yanlış sonuçlar ve talihsiz seçimlerin yanlışlığını anlayabilecek kapasiteye sahip değillerdir."
Teorinin çarpıcı özeti şu:
“Cehalet, gerçek bilginin aksine, bireyin kendine olan güvenini artırır."
Kruger ve Dunning Metin çözme, araç, gereç kullanma, oyun oynama gibi çeşitli alanlarda yapılan araştırmalarının sonucunda şu bulgulara ulaşılmıştır:
-Niteliksiz insanlar, ne ölçüde niteliksiz olduklarını fark etmezler.
-Niteliksiz insanlar, niteliklerini abartma eğilimindedirler.
-Niteliksiz insanlar, gerçekten nitelikli insanların niteliklerini görüp anlamakta da acizdirler.
-Eğer nitelikleri, belli bir eğitimle artırılırsa, aynı niteliksiz insanlar, niteliksizliklerinin farkına varmaya başlarlar.
Özetle;
Niteliksiz, (kifayetsiz) olan insanlar, yaptıkları yanlışlıkların sonuçlarını ve kötü tercihlerinin yanlışlığını anlayabilecek kapasiteye sahip değillerdir.
Bu kişilerin gerek bilgileri, gerek dünya görüşleri, gerekse deneyimleri, içinde bulundukları durumu tam anlamalarına engel olur ve çoğu kez yanlış karar verirler, yanlış tercihler yaparlar.
Az çok bir şeyler öğrenmişlerse veya kendilerinde öyle bir nitelik olduğu inancına kapılırlarsa, kendilerini bulunmaz "Hint Kumaşı" sanırlar. Bu yüzden kendilerinde var olduğuna inandıkları aslında olmayan yeteneklerine çok önem verirler.
Onlara göre, o konularda kendilerinden daha üstün kimse yoktur. Yani niteliksiz, yeteneksiz ve beceriksiz olduklarının farkında değildirler.
Asıl vahim olan ise bu yetersizlik ve haddini bilmeme halinin, mesleki açıdan karşı koyulmaz bir itici güç oluşturmasıdır. Kariyer açısından eksi olanın, artıya dönüşebilmesidir.
İşinde çok iyi olduğuna inanan bir “yetersiz”; kendini ve yaptıklarını övmekten, her işte öne çıkmaktan ve haddi olmayan görevlere talip olmaktan en küçük bir rahatsızlık duymayacaktır.
Aksine bunu bir “hak” olarak görüp; bir “uyanıklık” olarak bilecektir.
Bu arada gerçekten bilgili ve yetenekli insanlar ise çalışma hayatında “fazla alçak gönüllü” davranarak; kendilerine haksızlık edecekler, öne çıkmayacaklar, yüksek görevlere kendiliklerinden talip olmayacaklar, kıymetlerinin bilinmesini bekleyecekler (bilinmeyince için için kırılacaklar ve kendilerini daha da geriye çekecekler) ve muhtemelen üstleri tarafından “ihtiras eksikliği” ile suçlanacaklardır.
Sonuçta, “kifayetsiz muhterisler-cahil cesaretliler” hızlı yükselecekler ve yukarılara çıkacaklardır...”
Etrafınıza bir bakın, uzmanlara hak vereceksiniz.
Modern dünyada “Dunning-Kruger Etkisi” ‘ni Peter prensibi tamamlamaktadır.
Peter prensibi; bir hiyerarşi içerisindeki her çalışanın yetersizlik gösterdiği noktaya kadar terfi etme, atanma eğiliminde olduğunu iddia eder.
Hiyerarşiye dayalı bir organizasyonda kişilerin yeterli oldukları sürece daha yüksek bir pozisyona terfileri nedeniyle, eninde sonunda artık yeterli olmadıkları seviyeye (yetersizlik seviyesi) geleceklerini öngörmektedir.
Etrafınıza bakın “Dunning-Kruger Etkisi” ni ispatlayan makam ve mevki sahiplerini çok sık göreceksiniz.
İş Peter prensibine gelince maalesef ülkemizde yetersizliğin sonu da yok seviyesi de.
bu nedenle Peter prensibi de yok.
@osmankanber
"Dünyanın sorunu, akıllılar hep kuşku içindeyken aptalların küstahça kendilerinden emin olmalarıdır." Bertrand Russell
