Sarıkamış Harekâtı’nda ne oldu? 22 Aralık Sarıkamış’ın yıl dönümü mü?

22 Aralık, Osmanlı ordusunun Birinci Dünya Savaşı sırasında Kafkas Cephesi’nde başlattığı Sarıkamış Harekâtı’nın yıl dönümü olarak anılıyor. Harekât, ağır kış koşulları ve stratejik hatalar nedeniyle büyük bir faciayla sonuçlanmış; on binlerce asker donarak şehit düşmüştü.

Sarıkamış Harekâtı nedir?

Sarıkamış Harekâtı, Osmanlı Devleti’nin Rus işgali altındaki Kars ve çevresini geri almak amacıyla 1914 yılının Aralık ayında başlattığı askerî girişimdir. Harekât, Sarıkamış ve çevresindeki Oltu, Narman, Penek, Horasan, Bardız, Mecingirt, Karaurgan ve Divik hattında yürütüldü. Ancak planlama ve lojistikteki yetersizlikler, dondurucu kış şartlarıyla birleşince ağır kayıplar yaşandı.

Sarıkamış’ta neler yaşandı?

15–22 Aralık 1914 tarihleri arasında, özellikle Allahuekber Dağları’nda hava sıcaklığı yer yer eksi 30 dereceye kadar düştü. Büyük bölümü çöl ikliminden gelen ve kışlık teçhizatı yetersiz olan birlikler, yüksek rakımlı geçitlerde ilerlemekte zorlandı.
Başkumandan Vekili Enver Paşa, Rus kuvvetlerini beklenmedik bir hat üzerinden kuşatmayı hedefliyordu. Ancak aşırı soğuk, açlık ve hastalıklar nedeniyle harekât hedeflerine ulaşılamadı.

Kurmay subayların ve dönemin tanıklarının aktardığına göre, askerlerin önemli bir kısmı çatışmaya giremeden donarak hayatını kaybetti. Kuşatma tamamlanamadan geri çekilme başladı ve harekât 5 Ocak 1915’te sona erdi.

Kayıplar ve sonuç

Resmî kayıtlara göre Osmanlı ordusu Sarıkamış’ta yaklaşık 78 bin şehit verdi; bunların büyük çoğunluğu donma sonucu yaşamını yitirdi. Rus birlikleri de on binlerce asker kaybetti. Harekât, Osmanlı askeri tarihinin en acı sayfalarından biri olarak kayıtlara geçti.

Harekât sonrası

Harekâtın ardından İstanbul’a dönen Enver Paşa döneminde, Sarıkamış’ta yaşananlara ilişkin uzun süre kamuoyuna bilgi verilmedi. Yaşananlar, yıllar sonra hatıratlar ve tarihî belgelerle daha net ortaya çıktı.

1918’de imzalanan Brest-Litovsk Antlaşması ile Sarıkamış ve Kars kısa süreliğine geri alınsa da, aynı yıl Mondros Mütarekesi sonrasında bölge yeniden elden çıktı.

Sarıkamış neden anılıyor?

Sarıkamış, askerî bir yenilgiden öte; vatan savunması uğruna can veren on binlerce askerin hatırası nedeniyle anılıyor. Her yıl Aralık ayında düzenlenen anma programlarıyla, dondurucu soğukta şehit düşen Mehmetçikler saygı ve rahmetle yad ediliyor.