Soru: Gıybet ve dedikodu, Ramazan'ın gündüzünde oruçlunun orucunu bozar mı?

Cevap: Gıybet ve dedikodu orucu bozmaz. Fakat orucun sevabını eksiltir.

Allah Teâlâ oruç hakkında şöyle buyurmuştur:

""Ey îmân edenler! Oruç, sizden önceki ümmetlere farz kılındığı gibi, size farz kılındı. Umulur ki  (itaatte bulunmak ve yalnızca O’na ibâdet etmek sûretiyle sizinle günahlar arasına önlem kılarak Rabbinizden) korkarsınız." ( Bakara, 183)

Nebi  -sallallahu aleyhi ve sellem- de bu konuda şöyle buyurmuştur:

"Kim yalan söylemeyi, yalanla iş görmeyi ve cehâleti terk etmezse, Allah'ın, onun yemesini ve içmesini bırakmasına  (oruç tutmasına) ihtiyacı yoktur." (Buhari)

Soru: İnsanların pek çoğunun müptela olduğu gıybet ve dedikodu orucu bozar mı?

Bu ameller her zaman, özellikle  de Ramazan'da haramdır. Çünkü oruçlu, gıybet, dedikodu ve yalan gibi orucuna zarar veren şeylerden orucunu korumakla emrolunmuştur.

Nitekim Nebi  -sallallahu aleyhi ve sellem- bu konuda şöyle buyurmuştur:

"Oruç yemekten ve içmekten uzak durmak değildir. Oruç boş ve kötü sözlerden uzak durmaktır."

Nebi  -sallallahu aleyhi ve sellem- başka bir hadisinde şöyle buyurur:

"Nice oruçlu vardır ki oruçtan nasibi sadece aç ve susuz kalmaktır. Geceleyin ibâdete kalkan nice kişi vardır ki, onun da nasibi sadece uykusuz kalmaktır." 

Sözün özü; bu tür şeyler, her ne kadar tam olarak orucu bozmasa da, oruca zarar veren ve sevabını eksilten şeylerdendir. Kendisine birisi sövdüğü veya  azarladığı zaman oruçlunun onunla tartışmaya girmekten sakınması gerekir.

Bunun içindir ki Nebi -sallallahu aleyhi ve sellembu konuda şöyle buyurmaktadır:

"Sizden biriniz oruçlu olduğu bir günde kötü söz söylemesin,  günah işlemesin ve bağırıp çağırmasın. Ona biri sataşır veya kötü söz söylerse: 'Ben oruçlu bir adamım' desin."

Oruçlunun oruçlu olduğu her halinden belli olmalı.

Nitekim Cabir’den -Allah ondan râzı olsun- rivâyet edildiğine göre o demiştir:

"Oruç tuttuğun zaman kulağın, gözün ve dilin de oruç tutsun. Dilini gıybetten ve dedikodudan uzak tut. Komşuna eziyet etme. Sakin ve ağırbaşlı ol. Oruçlu günün ile oruçsuz günün aynı olmasın."

Eğer oruç bu şekilde olmazsa o zaman bazılarının şöyle dediği gibi olur:

"Kulağımı (haramı dinlemekten)  korumazsam, gözümü harama bakmaktan sakınmazsam,  dilimi susturmazsam, oruçtan nasibim açlık ve susuzluktur. Bugün oruçluyum desem bile oruç tutmadım."

Soru: Ramazan'da insanların gıybetini yapmak  orucu bozar mı?

Cevap: Gıybet, oruçlunun orucunu bozmaz. Gıybet; bir kimsenin, müslüman kardeşini hoşlanmayacağı şeylerle anmasıdır. Çünkü gıybet, Allah  -azze ve celle-'nin şu emri gereği  bir masiyettir:

"Birbirinizi çekiştirmeyin (gıybetini etmeyin)." (Hucurat, 12)

Dedikodu, sövmek,  azarlamak ve yalan söylemek de böyledir. Bunların hiçbirisi orucu bozmaz, fakat gerek oruçlunun, gerekse oruçlu olmayanın sakınması ve uzak durması gereken  günahlardır.  Bu ameller orucu yaralar ve sevabını azaltır.

Nitekim Nebi  -sallallahu aleyhi ve sellem- bu konuda şöyle buyurmuştur:

"Kim yalan söylemeyi, yalanla iş görmeyi ve cehâleti terk etmezse, Allah'ın, onun yemesini ve içmesini bırakmasına (oruç tutmasına) ihtiyacı yoktur."

Başka bir hadisinde şöyle buyurmuştur:

"Âdem oğlunun her ameli kendisinedir, ancak oruç müstesnâ, o benim içindir ve onun mükafatını ben  vereceğim.Oruç kalkandır. Sizden biriniz oruçlu olduğu bir günde kötü söz söylemesin, kavga etmesin. Ona biri sataşır veya kötü söz söylerse: 'Ben oruçluyum' desin."

Bu anlamda daha pek çok hadis vardır."