Çalışanların otomatik olarak bireysel emeklilik sistemine (BES) dahil edilmesi uygulamasına ilişkin yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlandı.

Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yer alan yönetmelikle, yönetmelikle kapsamı belirlenen iş yerlerinde 45 yaşını doldurmamış çalışanların otomatik BES’e dahil edilmelerine ilişkin esaslar belirleniyor.

Bu çerçevede, çalışan sayısı 1,000’in üzerindeki işyerleri 1 Ocak’tan itibaren, 250 ve üzeri ancak 1,000’den az olan işyerleri 1 Nisan’dan itibaren, 100 ve üzeri ancak 250’den az olan işyerleri 1 Temmuz’dan itibaren, 50’nin üzerinde ancak 100’den az olan işyerleri 1 Ocak 2018’den itibaren, 10’un üzerinde ancak 50’den az olan işyerleri 1 Temmuz 2018’den itibaren, beşin üzerinde ancak 10’dan az olan işyerleri ise 1 Ocak 2019’dan itibaren otomatik BES kapsamına dahil edilecek. BES kapsamında çalışanların ücretinden işveren tarafından kesilecek çalışan katkı payı tutarı, ilgisine göre prime esas kazanç veya emeklilik keseneğine esas aylığın yüzde 3’ü olarak hesaplanacak.


BES NEDİR? KİMLERİ KAPSIYOR? NELER GETİRİYOR?

Memur ve işçiler dahil tüm çalışanları etkileyecek otomatik Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) yasalaştı. 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren başlayacak sistemle 45 yaşını doldurmamış tüm çalışanların maaşında her ay en az 49 lira 41 kuruş kesilecek. Devlet çalışanları teşvik etmek için önce hesaba bin lira yatıracak, ardından her ay yüzde 25 devlet katkısı sağlayacak.

Emeklilikte parasını toplu yerine aylık şeklinde alanlara devlet yüzde 5 katkı daha sağlayacak. Çalışanların sistemde biriken paraları yatırım araçlarıyla ayrıca enflasyonun üzerinde değerlenecek. Sistemde tüm şartları yerine getirenler faiz getirisi hariç örneğin 50 lira için 65 lira getiri sağlayacak. Maaşından BES'e kesinti istemeyen ya da tasarruf yapacak gelire sahip olmayanlar isterlerse iki ay deneme süresinin ardından sistemden çıkıp paralarını alabilecekler. İşte 10 soruda otomatik BES'in ayrıntıları:

1- OTOMATİK BES KİMLER İÇİN ZORUNLU?

Devlet memurları dahil 45 yaşını doldurmamış tüm çalışanlar sisteme 2017 yılı başı itibariyle sisteme dahil edilecek. Türk vatandaşlarının yanı sıra, Türkiye'de doğup sonradan vatandaşlıktan çıkmış yabancılarla bunların 3'üncü dereceye kadar akrabaları da BES'e aynı şartlarda para yatırıp desteklerden yararlanabilecekler.

2- MEVCUT ÇALIŞANLAR İÇİN 45 YAŞ SINIRI NASIL UYGULANACAK?

Yasa 25 Ağustos 2016 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlandı. Ancak yasa 1 Ocak 2017 tarihinde yürürlüğe girecek. Dolayısıyla mevcut çalışanların yaş hesabında bugün değil, 1 Ocak 2017 tarihi dikkate alınacak. Bu tarihte 45 yaşını doldurmamış olanlar sisteme alınacak.

3- ÇALIŞANDAN KAÇ LİRA KESİLECEK?

Her bir çalışandan yapılacak asgari zorunlu kesinti, çalışanın prime esas kazancının yüzde 3'üyle sınırlı olacak. Bu tutar mevcut asgari ücret dikkate alındığında 49 lira 41 kuruşa karşılık geliyor. Sistem 2017 başında yürürlüğe gireceği için, o tarihte asgari kesintinin 52 lira civarında olması bekleniyor.

4- ASGARİNİN ÜZERİNDE PARA YATIRMAK MÜMKÜN MÜ?

Yasa BES'e yatırılacak alt limiti belirliyor. İsteyen çalışan, yüzde3'lük oranın çok daha üzerinde BES'e para yatırabilecek. Ayrıca Bakanlar Kurulu, yüzde 3'lük asgari kesintiyi yüzde 6'ya kadar çıkarabileceği gibi yüzde 1'e kadar da düşürebilecek.

5- BES’İ İSTEMEYEN NASIL ÇIKACAK?

Otomatik BES için 2 aylık deneme süresi belirlendi. Kendisinden 2 ay prim kesilen çalışanlar 2 ayın sonunda sistemden çıkabilecekler. BES'ten çıkanlara kesinti tutarları ile varsa yatırım gelirleri en geç 10 iş günü içinde iade edilecek. Sistemde kalmayı sürdüren çalışanlara, zorunlu hallerde kesintiye ara verme hakkı sağlanacak.

6- BES'E KESİNTİYİ KİM YAPACAK?

BES'in işçi maaşından kesilip sisteme yatırılması işlemlerini işverenler yapacak. Yüzde 3'lük katkı payları maaşın ödendiği günden hemen bir gün sonra sisteme girecek. İşveren değiştiren işçi, isterse eski işyeri üzerinden sistemde kalmaya devam edebilecek.

7- İŞVEREN PRİM YATIRMAZSA NE OLACAK?

Çalışanın BES katkısını sisteme yatırmayan işverenler, işçinin uğrayacağı zararlardan sorumlu tutulacak. İşverenin yatırmadığı prim kesintisi gerekirse icra iflas yoluyla alınabilecek. İşçisinin primini yatırmayan işverene her bir işlem için 100 TL ceza kesilecek.

8- BES'E GİRENE DEVLET HANGİ KATKILARI SAĞLAYACAK?

Devlet, sistemde kalan herkese birikim dönemi boyunca her ay çalışandan kesilen tutarın yüzde 25'i oranında katkı sağlayacak. Devlet katkısından yararlanabilmek için asgari 3 yıl sistemde kalmak gerekecek. Katkı oranı sistemde kalış süresine göre hesaplanacak. Ayrıca ilk girişte herkesin hesabına bin lira devlet katkısı yatırılacak. Ancak bu para 56 yaşına kadar sistemde kalanlara ödenecek.

9- BES'E GİRENLER NE ZAMAN EMEKLİ OLABİLECEK?

Sisteme 10 yıl boyunca maaşından prim yatıranlar 56 yaşına geldiklerinde emekliye ayrılabilecekler. Emeklilik hakkı kazandığı tarihte parasını topluca çekmek yerine en az 10 yıl süreyle emekli aylığına benzer şekilde parasını aylık taksitlerle almak isteyenlere o tarihe kadar birikmiş tutar üzerinden yüzde 5 oranında ayrıca devlet katkısı daha verilecek.

10-FON GİDERİ ALINACAK MI?

Emeklilik şirketleri, fon işletim gideri kesintisi dışında çalışanların birikiminden hiçbir şekilde kesinti yapamayacak.



Sözcü