Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vlaimir Putin Türk-Rus İş Dünyası toplantısında soruları yanıtladı.

İşte Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamalarından satırbaşları: 

- "FETÖ'nün ülkelerimiz arasındaki ilişkilere kast ettiği net şekilde anlaşılıyor"

- "Ekonomimiz normal işleyişine, aksamadan devam ediyor"

- "Akkuyu Santrali'nin yapım çalışmalarının hız kazanması önemli"

- "Ortak yatırım fonu kurulmasını karara bağladık"

Putin'in açıklamalarından satırbaşları:

- "Gaz sevkiyatı için Rusya en güvenilir ortaktır"

- "İnşaat sektöründe işbirliğini canlandırmaya hazırız"

SÜRİYE GÖRÜŞMESİ 2,5 SAAT SÜRDÜ

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya  Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Suriye konusunu ele aldıkları görüşme sona erdi. 

Konstantinovski Sarayı'nda basına kapalı gerçekleşen görüşme, yaklaşık  2,5 saat sürdü.

Erdoğan ve Putin, düzenledikleri ortak basın toplantısının ardından  Suriye konusunu görüşmek için tekrar bir araya gelmişti.

'2016-2019' ARASI ORTA VADELİ PROGRAM

24 Kasım 2015'te Hatay semalarında Türk hava sahasını ihlal eden savaş uçağının düşürülmesiyle kopan Türkiye ve Rusya ilişkileri, bugün yeniden inşa ediliyor. 15 Temmuz darbe girişiminden sonra ilk yurt dışı ziyaretini Rusya'ya gerçekleştiren Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, St. Petersburg'da saat 14.07'de Rusya lideri Vladimir Putin'le buluştu.

Liderler, 15 Kasım 2015 Antalya'dan bu yana ilk kez tokalaştı ve 268 gün sonra objektifler önünde poz verdi.

Ankara ve Moskova 2016-2019 arasını kapsayan bir ‘orta vadeli program’ üzerinde mutabakata vardı. Bu mutabakat kapsamında ekonim, ticaret, enerji,  turizm  ve beşeri alanlarda bazı kararlar alındı. Enerji konusu mutabakatın önemli başlıklarından biriydi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıkladığı 12 madde şu şekilde:

Üst düzey işbirliği konseyini yeniden canlandırılacak.
Charter uçuşları başlayacak.
Tarım ürünleri dâhil ikili ticareti kısıtlayan yasaklar kaldırılacak.
Türk müteşebbislerine yönelik yasaklar kaldırılacak.
Vizesiz rejimi tam teşekküllü olarak tekrar yürürlüğe koymak için peydeypey ve müştereken adımlar atılacak.
Akkuyu’ya stratejik yatırım statüsü verilecek.
Türk Akımı projesi hızlandırılacak.
Türk Rus ortak yatırım konseyi kurulacak.
Savunma sanayiinde işbirliği arttırılacak.
Türkiye-Rusya-Azerbaycan üçlü zirve mekanizması kurulacak.
Ankara-Moskova hattını bir güven ve dostluk hattı haline getirilecek.
Türk Akımı projesi hızlı biçimde hayata geçirilecek.

Baş başa ve heyetler arası randevulardan sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Putin kameraların karşısına geçti.

200'den fazla gazetecinin takip ettiği basın toplantısında ilk sözü Putin aldı ve şunları söyledi:

"Bu görüşme iki ülke ilişkilerinin geleceği açısından önem taşıyor. Türk-Rus ilişkilerinin tamamına yönelik yapıcı bir görüşme gerçekleştirdik. Önceliğimiz krizden önceki döneme dönmektir. Bu çok önemli bir hedeftir.

Gerek ikili konular ve gerek bölgesel ve uluslararası konularda ilişkilerimizde farklı dönemler oldu. Her zaman yapıcı sayfalar öne çıkıyor. Özellikle Türkiye'deki zor siyasi duruma rağmen sayın Erdoğan St. Petersburg'a geldi. Bu adım gösteriyor ki, misafirlerimiz ilişkilerimizi geliştirmek istiyor.

Önceliğimiz krizden önceki duruma dönmek... İki ülkenin büyük şirketlerinin yöneticileriyle görüşerek, ilişkilerimizi geliştirmek istiyoruz. Sayın Erdoğan'la bütün bu konuları görüştük. Bunun için iki ülkenin karma komisyonları çeşitli görüşmeler gerçekleştirecek, stratejik planlama toplantıları gerçekleştirecek.

Şunun altını çizmek isterim ki, iki ülke arasında en önemli kilit noktayı enerji ve enerji projeleri tutuyor. Somut politik adımlar atmamız gerekiyor, enerji politikalarını hayata geçirebilmek için. Türk tarafı, Türk akımı ve nükleer santral gibi projelerde üzerine düşen adımları zaten atmış görünüyor.

Rus turistlerin Türkiye'ye tekrar gelmesini de konuştuk, bu konuda ilerlemeler sağlanacak. İlişkilerin eskiye dönülmesi için biraz zaman alacaktır. Charter uçuşlarının yeniden gerçekleştirilmesi yalnızca teknik detaylara kalmıştır.

Türk firmalarının inşaat çalışmaları devam edecektir.

Türkiye'ye karşı kısıtlamaları kademeli  olarak kaldıracağız. İşbirliği mekanizmalarını canlandırdacağız. KEK toplantısı  sonbaharda, ÜDİK zirvesi ise önümüzdeki yıl düzenlenecek

Uluslararası konularla ilgili de görüş alışverişinde bulunduk. Suriye konusunda yapılması gerekenleri konuştuk.

Sayın Erdoğan'a bir kez daha teşekkür etmek istiyoruz, son derece açık yürekli görüşmeler için..."

ERDOĞAN: İKİ TARAF DA SON DERECE KARARLIDIR

Cumhurbaşkanı Erdoğan ise şu ifadeleri kullandı:

"Bugün kapsamlı ve yararlı görüşmeler gerçekleştirdik. Uzun zaman sonraki ilk yüz yüze görüşmemizdi.

İlişkilerimizin yeniden eski seviyelere ve hatta ötesine taşınması hususunda iki taraf son derece kararlıdır, gerekli iradeye sahiptir. Kanaatimce, iki ülke kamuoylarının da beklentisi bu yöndedir. Bu itibarla bugün yaptığımız görüşmeler neticesinde siyasi, iktisadi, kültürel ve beşeri alanlarda, Türkiye-Rusya ilişkilerini olması gereken seviyelere tekrar taşıyacak kararları almış bulunuyoruz.

Üst düzey işbirliği konseyinin yeniden canlandırılması, charter uçuşların tekrar hayata geçirilmesi, tarım ürünleri dahil ikili ticaretleri  kısıtlayan tedbirlerin ortadan kaldırılması, Türk müteşebbislerinin Rusya'daki faaliyetlerinin önünün açılması, vizesiz rejimin tam teşekkülü şekilde tekrar yürürlüğe konması gibi başlıklarda gerekli adımları inşallah peyderpey ve müştereken atacağız.

Özellikle Akkuyu Nükleer Santrali'ne stratejik yatırım statüsü vereceğiz, bu noktada adımı atıyoruz. Türk-Rus Ortak Yatırım Fonu kurulması  konusunda mutabık kaldık. Savunma sanayi alanında işbirliğimizi artıracağız.  Bölgesel konuların ele alınması noktasında Türkiye-Rusya-Azerbaycan üçlü zirvesi  mekanizması kurulmasına da olumlu bakıyoruz. Bunun yanında Akkuyu Santrali gibi  dev işbirliği projelerimizi süratlendirmek suretiyle burada alacağımız mesafe  önem ihdas ediyor. İnşallah bu adımlar sayesinde Ankara-Moskova hattını yeniden bir güven ve dostluk hattı haline getireceğiz.

15 Temmuz sonrası Putin'in araması önemli. Ankara-Moskova hattını yeniden güven ve dostluk hattı haline getireceğiz.

İlişkilerin geliştirilmesi için bugün ortak bir tavır koyduk, temaslarımızı her seviyede sürdüreceğiz. Biz Türkiye-Rusya ilişkilerinin geçmişe göre çok daha iyi duruma geldiğini düşünüyoruz.

Değerli dostum Putin'e misafirperverliği için teşekkür ediyorum."

SURİYE'YE ÖZEL GÖRÜŞME

Soru: Suriye konusunda he riki ülkenin görüş ayrılıklarına düştüğünü biliyoruz. Bu görüşmede Suriye başlığı nasıl ele alındı? Nasıl bir yol haritası izlenecek?

Erdoğan: Suriye konusunu henüz ele almadık. Bu toplantıdan sonra konuyu ele alacağız. O yüzden bu konuda birşey söylemiyorum.

Putin: Türkiye Cumhuriyeti'nin saygıdeğer devlet başkanına katılıyorum. Çözüm arayışına gireceğiz. Demokratik değişimler ancak demokratk değişimnlerle sağlanabilir. Görüşlerimizin ortaklaşması yine de mümkün.

Soru: Ekonomik konularda bir takım anlaşmalardan bahsettiniz. Güney akımı mı daha kıymetli Rusya için yoksa Türk akımı mı ? Erdoğan Akkuyu'dan bahsetti ama bu konuda pratik adımlar ne zaman atılacak. Bazı kanunların çıkaruılması lazım

Putin: Biz ekonomik ilişkileri politize etmeyiz. Güney akımı Güney Avrupa ülkelerinin enerji ihtiyacı için. Bulgaristan'a projeye sonlandırma talimatı verildi. Bulgaristan dönemk istiyor bu projeye ama bir takım zararlara uğradık. Bu açıdan hukukü garantilere ihtiyacımız var. Türk akımına gelince biz bunu altarnatif olarak düşünmedik aslında. Türk akımının bir kısmı Türkiye'nin iç pazarı için düşürüldü. Türk akımı en kıs azamanda hayata geçirilwebilir. Bu konuda bir şüphemiz yok. İzinlere gelecek olursak Türk tarafının hakkını yememek lazım. Güney akımına rağmen Türk tarafı krize rağmen çalışmaya sonlandırmadı ve somut adımlar attılar. Akkuyu'ya gelecek olursak Türkiye'deki 3 yasaya bu konuda gerekli değişiklikler yapıldı. Stratejik yatırım seviyesine geçirilecek.

Erdoğan: Akkuyu projesi ile ilgili buranın stratejik yatırım haline getirilme konusuydu. Süratla bu konuda karar alınacak ve Akkuyu stratejik yatırım da yerini alacaktır. Bir dğer konu da Türk akımı projesi. Bizim aldığımız Rusya'dan 28 milyar metreküptür. Bu akımın girişinde 2 hat olacak. Türkiye'nin istifade edebileceği gibi Avrupa'da alacaktır.

Putin: İşbirliğimiz sadece enerji değil, metlurji, otomotiv ve tarım da var.

Soru: 24 Kasım'dan öncesine dönme kararlılığı var ama bugün ilişkilerin eskiye dönmesi için bir takvimlendirme var mı ? Ve vize konusunda yeniden harekete geçilecek mi? 15 Temmuz önemli bir andı. Türkiye-ABD arasındaki gerginlik söz konusu olduğundan yeni bir ilişki söz konusu olabilir mi?

Putin: İlişkilerin yeniden eskiye dönmesini istiyoruz. Bazı kısıtlamalar getirildiğinden beri bazı transformasyonlar geçirdik. Bu konuda bir karar aldık. Hükümetler arasında orta vadeli bir program hayata geçirilecek ve en kısa zamanda da bunu hayata geçireceğiz ve ok uzun zaman almayacaktır. Haftalar içinde halledilecektir. İlgili bakanlıkların çalışmalarını atkip etmenizi öneririm. Bazı kararlar en kısa zamanda alınacak. Vize konusun en ksıa sürede halledilmesi lazım. Ekonomik işbirliğini etkileyen hususlar bunlar.

Erdoğan: Bir kıyas zemini teklif ediyorsunuz. Türkiye ve Rusya ilişkilerinde 35 milyar dolarlık sevviyeyi yakalamış ülkeleriz. Bizim burada üst düzeyli istişari konsey anlaşmamız var. Bu yıl kaldığımız yerden yolumuza devam edeceğiz ve hedefimiz 100 milyar dolar gibi bir hedeftir, ticaret hacminde. Bunu şimdi artık yeniden süreci başlatıyoruz. Rusya'dan Türkiye'ye gelen turist noktasında Türkiye'ye sağlanan imkan vardı. Halklarımızn kaynaşması konusunda da bu konu önemliydi. Bugün yaptığımız görüşmede de charter sürecini de hızlandıracaklarını söylediler.

Soru: Yabancı basında son zamanlarda bazı haberlere yer verdiler. Suriye hapisanelerindeki ABD'lilerin çıkarılması için devreye girdiğiniz söyleniyor...

Putin: Evet ABD tarafı bize böyle bir ricada bulundu. Onlara yardımcı olduk. Suriye rejimi ile görüştik ve bu esiri teslim ettik. Sadece insani amaçlarla böyle bir adım attık. Eğer böyle durumdaki insanlara yardım etme imkanımız olrsa yardım etmek isteriz. Son olarak basın mensuplarına teşekkür etmek isterim. Sayın devlet başkanına böyle büyük bir heyetle geldiğiniz için teşekkür ederiz. Zor bir dönemden geçtik, fakat şunu söylemek isterim ki; bu zorlukalrı ülkemizin vatandaşlarının çıkarı için bu zorlukları aşmamız gerekiyoır. Ülkemizin çıkarları uzun vadede komşuluk ve iki ülke halkarı içind eönemli olduğunu düşünüyorum.

BAŞ BAŞA RANDEVU 1 SAAT 45 DAKİKA SÜRDÜ

Putin ve Erdoğan'nın tarihi Konstantin Sarayı'ndaki baş başa randevusu, 1 saat 45 dakika sürdü ve salona basın alınmadı.

Görüşmede, ilişkilerin Kasım 2015 öncesine döndürülmesi ve daha da ileri götürülmesi için tarafların mutabakata vardığı bildiriliyor. Reuters haber ajansı, Cumhurbaşkanlığı kaynaklarına dayandırdığı haberinde, baş başa görüşmede havanın çok pozitif olduğunu aktardı. NTV de, görüşmelerin çok olumlu seyrettiğini Türk kaynaklarına dayanarak verdi.

Baş başa Görüşmede, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Kremlin Dış Politika Danışmanı Yuri Uşakov da hazır bulundu.

İki lider, son olarak 15 Kasım 2015'te Antalya'da yüz yüze görüşmüştü.

HEYETLER ARASINDA DİKKAT ÇEKEN TABAKLAR

Ardından, heyetler arası görüşmeye geçildi. Heyetler arası çalışma yemeğinde konukların önüne iki liderin tokalaşma karelerinin olduğu tabaklar konuldu. Liderler, görüşmeye tüm kurmaylarıyla birlikte katıldı.

Liderler, heyetlerarası çalışma yemeğinin ardından ortak basın toplantısı düzenleyecek.

Putin ve Erdoğan, daha sonra Rus ve Türk işadamları ile biraraya gelecek. Türk heyeti içerisinde işadamları da var. 10 kadar Türk işadamı ile gideceği bilgisini dün paylaşan Erdoğan, 10 Rus girişimci işadamının da orada olacağını aktarmıştı.

LİDERLERİN İLK SÖZLERİ

Baş başa görüşmeden önce kısa bir açıklama yapan Putin, şöyle konuştu:

"Bugün Türkiye içindeki çok karmaşık duruma karşın gerçekleştirdiğiniz ziyaret, aramızdaki diyaloğu her şeye rağmen yeniden başlatmak istediğimizi, Türkiye ve Rusya halklarının çıkarları için ilişkilerimizi yeniden canlandırmak istediğimizi gösteriyor

Önceki yıllarda ülkelerimizin ilişkileri benzeri görülmemiş olan bir seviyeye yükselmişti. Fakat sonucunda bir askerimizin öldüğü malum trajedinin ardından ilişkilerimiz çok düşük bir seviyeye geriledi. Bugün hem dar formatta hem de geniş formatta ticari ve ekonomik ilişkilerimizi ve terörle mücadele alanında işbirliğini görüşme imkanımız olacak.

Darbe girişiminin ardından sizi arayan ve ülkeniz içinde oluşan politik krizin aşılması için desteğini ifade eden ilk kişilerden biri oldum. İlkesel olarak anayasaya aykırı olan her girişime karşı olduğumuzu bir kez daha belirtmek isterim. Umarım sizin liderliğinizde Türk halkı bu sorunun üstesinden gelir ve ülke içinde düzen ve hukuk yeniden sağlanır."

Rus lider, "Bu fırsat için teşekkür ediyorum, hoşgeldiniz" cümlesiyle sözlerini bitirdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ise, "Bu hassas dönemdeki davet için teşekkür ediyorum. Nahoş olaydan sonra süratle bir araya geldik" cümleleriyle sözlerine başladı.

Erdoğan, şöyle devam etti:

"İnanıyorum ki atacağımız adımlarla çok daha farklı bir sürecin içine gireceğiz. 15  Temmuz darbe girişiminin ertesinde sizlerin lider noktasında bizi arayışı hem tüm heyetimizi hem de halkımızı mutlu etmiştir. Pazar günü de İstanbul'da yapılan mitingle halkımızın darbecilere karşı durması çok anlamlıydı. Bu ziyaretle beraber, sırası bizde olan üst düzey istişare konsey toplantılarına da başlayacağımız için çok  mutluyuz. Aramızda masada olan birçok ikili ilişkilerimiz var, bölgenin siyasi  olarak bizlerden beklentileri var. İnanıyorum ki dayanışmamız bölgedeki  sorunların çözümüne de yardımcı olacaktır."