Amerikan jeoloji Araştırma Dairesine göre (USGS) küresel ölçekte çok seyrek olan M8 den büyük depremlerin artçıları çok daha uzakta olan M4.5 den büyük depremlerdir.

Türkiye 11 Nisan 2012 M 8.6 Doğu Hint Okyanusu depreminin oluşturduğu gerilme ve deprem artışı hattında yer alır.

Bu nedenle 2013 yılı Türkiye için deprem açısından kritik bir yıl olabilir.

Harta1:2012 M 8.6 Doğu Hint Okyanusu depreminin coğrafik yeri. Haritada

ana şoktan 24 saat sonraki büyüklüğü M6 den büyük depremler görülmektedir.

Deprem oluşum mekanizması veya deprem oluşum yeri ve zamanı laboratuarda araştırılacak nitelikte olmadığından gözler yine doğal laboratuar olan yer kürenin kendisine çevrilmiştir.

Deprem jeolojisindeki yeni gelişmelere göre dünya ölçeğinde çok seyrek olarak oluşan M 8 den büyük 4 deprem ( 2004 Sumatra M 9.2;  2010 Şili M 8.8; 2011 Tokyo M 9; 2012 Doğu Hint Okyanusu M8.6 ) küresel depremselliği önemli şekilde etkilemiştir.

Örneğin 2004 Sumatra M 9.2 depremi ana şok dan 250 km den daha uzaklıktaki bölgenin depremselliğinin duraklamasına neden olurken 2012 Doğu Hint Okyanusu M 8.6 depremi yine küresel ölçekte bazı bölgelerde benzeri görülmemiş deprem artışına neden olmuştur.

Başka deyişle Harita 1de görüleceği gibi küresel ölçekte çok daha fazla oluşan M 6-7 büyüklüğündeki depremler çok daha seyrek oluşan M 8-9 depremlerinin artçıları durumundadır.

2012 Doğu Hint Okyanusu M 8.6 depremi küresel ölçekte Harita2 de görüldüğü gibi iki doğrultuda depremselliği artırırken ( KIRMIZI LOBLAR)  bunlara dik iki doğrultuda stres ve deprem azalmasına neden olmuştur ( MAVİ LOBLAR):

DEPREM ARTIŞI: KIRMIZI LOBLAR

      1- Türkiye – İran – Avusturalya doğrultusunda ki  stres ve buna bağlı artçı deprem         artışı

      2- Birinci deprem artışı doğrultusuna dik ikinci deprem artışı hattı ( bakınız birbirine   dik kırmızı loblar)

SAKİN BÖLGELER: MAVİ LOBLAR

Bu iki kırmızı dik doğrultudaki deprem artışı hatları arasında ise iki mavi deprem azalma hatları oluşmuştur ( mavi loblar ).

Harita2:11 Nisan 2012 M 8.6 büyüklüğündeki Doğu Hint Okyanus depremi küresel ölçekte bazı bölgelerde gerilmeleri ve depremselliği artırırken (kırmızı loblar) diğer bölgelerde gerilmeleri ve depremselliği azaltmıştır (mavi loblar ). Lobların ortasındaki şekil ana şoku gösterir.

Alttaki şekil ana şoktan 6 gün önceki M 4.5 den büyük depremleri (yuvarlak boş daireler);

Üsteki şekil ise ana şoktan 6 gün sonraki M 4.5 den büyük deprem(yuvarlak dolu daireler) artışını göstermektedir.

Türkiye bu gerilme ve deprem artışı hattındaki kırmızı lob yakında yer alır.

SONUÇ: Amerikan jeoloji Araştırma Dairesine göre (USGS) küresel ölçekte çok seyrek olan M8 den büyük depremlerin artçıları çok daha uzakta olan M4.5 den büyük depremlerdir. Türkiye 11 Nisan 2012 M 8.6 Doğu Hint Okyanusu depreminin oluşturduğu gerilme ve deprem artışı hattında yer alır.

Bu nedenle 2013 yılı Türkiye için deprem açısından kritik bir yıl olabilir.

Prof. Dr. Osman BEKTAŞ     8 Aralık 2012                         

obektas@ktu.edu.tr