Diş­ler­de­ki ek­sik­lik ve sağ­lık­sız bir ağız, ref­lü­den ko­lon kan­se­ri­ne ve ba­ğır­sak so­run­la­rın­dan he­mo­ro­ide ka­dar bir­çok has­ta­lı­ğı te­tik­le­ye­bi­lir. Ek­sik diş­ler, ka­na­yan diş et­le­ri, gün bo­yu ra­hat­sız edi­ci ko­ku­ya yol açan bak­te­ri­le­rin ço­ğal­ma­sı­na ne­den ola­bi­le­cek sağ­lık­sız bir ağız ve diş ya­pı­sı…

Bes­len­me­nin ağız­dan baş­la­dı­ğı ve ağız sağ­lı­ğı­nın tüm vü­cut sis­te­mi­ni et­ki­le­di­ği dü­şü­nül­dü­ğün­de, diş ve diş et­le­rin­de so­run olan ki­şi­ler­de or­ta­ya çı­ka­bi­le­cek bir­çok önem­li sağ­lık so­ru­nun­dan bah­se­di­le­bi­lir.

Bu sorulara dikkat!
Pe­ki sağ­lık­sız diş­ler ge­nel vü­cut sağ­lı­ğı­nı na­sıl et­ki­li­yor? Han­gi has­ta­lık­la­ra ze­min ha­zır­lı­yor? Ya da han­gi has­ta­lık­lar be­lir­ti­si­ni diş­ler­de­ki bir so­run ola­rak gös­te­ri­yor? Dent­way Diş Kli­ni­ği­’n­den Ağız ve Diş Has­ta­lık­la­rı Uz­ma­nı Dt. Al­per Çıl­dır, dik­kat edil­me­si ge­re­ken­ler hak­kın­da bazı önemli bil­giler ver­di.

SO­RU 1
So­run­la­rın, ağız ve dişle iliş­ki­si ne­dir?
Ağızdaki ek­sik diş­ler yü­zün­den yi­ye­cek­le­r doğ­ru ve ye­ter­li çiğ­ne­ne­mez. Bu ne­den­le ön­ce­lik­li ola­rak mi­de prob­lem­le­ri or­ta­ya çık­mak­ta­dır. Ya­ni mi­de ve ba­ğır­sak sis­te­min­de olu­şa­bi­le­cek bir so­ru­nun kay­na­ğı ön­ce­lik­le diş­ler­dir. Bu­nun en önem­li gös­ter­ge­si ref­lü­dür. Ref­lü­nün en önem­li ne­den­le­rin­den bi­ri, sağ­lık­sız diş­ler ve be­sin­le­ri ye­ter­li çiğ­ne­ye­me­mek­tir. Be­sin­ler par­ça­lan­ma­dan mi­de­ye yol­la­nır ve bu ne­denle ağız içi­ne mi­de asi­di kaç­ar.

SO­RU 2
Önem­li has­ta­lık­la­ra yol aça­bi­lir mi?
Dişlerdeki ek­sik­lik ve sağ­lık­sız bir ağız, ref­lü şi­ka­ye­ti­nin ya­nın­da di­ğer gaz prob­le­mi­ne de yol aç­mak­ta­dır. Çün­kü sağ­lık­sız diş­ler­le be­sin­ler iyi çiğ­ne­ne­mez ve için­de ha­va de­po­lar. Et gi­bi po­sa­sız yi­ye­cek­le­rin tü­ke­ti­mi ve bun­la­rın iyi­ce par­ça­lan­ma­dan ba­ğır­sa­ğa git­me­si, ba­ğır­sak ha­re­ket­le­rin­de kı­sıt­la­ma­ya ve fonk­si­yon­lar­da dü­zen­siz­lik­le­re yol açar.

SO­RU 3
Vü­cudu da et­ki­ler mi?
Besinlerin ağız­da ye­te­ri ka­dar çiğ­nen­me­me­si ya­ni diş­le­rin ye­te­ri ka­dar kul­la­nıl­ma­ma­sı diş eti has­ta­lık­la­rı­na da ze­min ha­zır­la­mak­ta­dır. Yal­nız­ca tek ta­raf­lı ye­mek tü­ke­ti­mi, ye­mek yen­me­yen ta­raf­ta göz­le gö­rü­lür bir tar­tar olu­şu­mu­na ne­den olur. Ye­te­rin­ce kul­la­nıl­ma­yan diş­ler üze­rin­de bak­te­ri­ler ürer. Bu da diş eti has­ta­lık­la­rı­na yol açar. Diş eti has­ta­lı­ğıy­la bir­lik­te diş etin­de­ki bu bak­te­ri, ağız­dan kan yo­luy­la bü­tün vü­cu­da ya­yıl­mak­ta ve mi­de­de “He­li­ko­bak­ter Pylo­ri­” şe­kil­de ken­di­ni gös­te­rir. Bu durum prob­le­me ne­den olur.

SO­RU 4
Has­ta­lık­la­ra en çok neler zemin hazırlar?
Dişlerin sa­bah, öğ­le ve ak­şam fır­ça­lan­ma­sı çok önem­li­dir. Fır­ça­lan­ma­yan diş yü­ze­yin­de bak­te­ri­ler olu­şur ve diş eti ke­na­rın­da ha­fif kı­za­rık­lık­lar şek­lin­de ken­di­ni gös­te­rir. Bu du­rum baş­lan­gıç aşa­ma­sın­day­ken gün­lük fır­ça­la­ma ile diş et­le­ri es­ki du­ru­mu­na dö­ner. An­cak iler­le­di­ğin­de bak­te­ri­ler, ge­ri dö­nü­şüm­süz di­şe­ti has­ta­lık­la­rı­na yol aça­bi­lir.

SO­RU 5
Diyabetliler riskte mi?
Sağlıksız ağız ve diş­le­rin önem­li has­ta­lık­la­ra yol aç­ma­sı­nın ya­nın­da ba­zı kro­nik has­ta­lık­lar da diş ve di­şet­le­rin­de­ki so­run­lar­la ken­di­ni gös­te­re­bi­lir. Cid­di ağız ve diş en­fek­si­yo­nu olan has­ta­la­rın ay­nı za­man­da di­ya­bet has­ta­sı olup ol­ma­dık­la­rı da sor­gu­lan­ma­lı­dır. Çün­kü di­ya­bet ağız için­de diş­ler­de ve diş et­le­rin­de önem­li so­run­la­ra ne­den ol­mak­ta­dır. Her diş eti so­ru­nu olan ki­şi­de di­ya­bet gö­rül­me gi­bi bir ku­ral yok­tur. An­cak bu du­rum dok­tor için şüp­he uyan­dır­ma­lı­dır. Bu ne­den­le diş eti has­ta­lı­ğı olan ki­şi­ler­de şe­ker sor­gu­la­ma­sı ya­pıl­ma­lı­dır.

SO­RU 6
Na­sıl ön­lem­ler almak gerek?
Beslenme sı­ra­sın­da müm­kün ol­du­ğun­ca şe­ker­li be­sin­ler­den uzak dur­mak ge­re­kir. Ye­me­ği fi­nal ola­rak ise da­ha faz­la “ba­zi­k” ola­rak ad­lan­dı­rı­lan mey­ve su­yu ve ko­la­lı içe­cek­ler ye­ri­ne ay­ran ve pey­nir gi­bi be­sin­ler­le son­lan­dır­mak en ide­ali­dir. Ağız ve diş­le­rin en bü­yük düş­man­la­rın­dan bi­ri asit­tir. Ba­ha­rat da diş­le­re cid­di za­rar ve­ren be­sin­ler ara­sın­da­dır. Bu ne­den­le asit­li be­sin­le­ri tü­ket­me­mek ya da diş­le­re te­mas sü­re­si­ni en aza in­di­re­rek tü­ket­mek ge­re­kir. Ye­dik­ten ya da iç­tik­ten son­ra ağ­zı çal­ka­la­mak ve müm­kün­se diş­le­ri fır­ça­la­mak önem­li­dir.

SO­RU 7
Dü­zen­li diş ta­ki­bi ne­den önem­li?
Diş eti uz­ma­nı­na düzenli da­nı­şa­rak te­da­vi­le­ri­ni ak­sat­ma­yan has­ta­la­rın; en­fek­si­yon ris­ki ne­re­dey­se çok az­dır. Ya­ni bir bak­te­ri­ye bağ­lı ola­rak felç ris­ki ya da kalp ka­pak­çı­ğın­da so­run çık­ma ris­ki çok dü­şük­tür. Vü­cut­ta­ki şe­ker se­vi­ye­si­nin kon­trol al­tı­na alın­ma­sı sağ­lan­mak­ta­dır. Çün­kü ağız­da bir en­fek­si­yon var­ken şe­ker se­vi­ye­si düş­mez. 3 ay­da bir ya­pı­lan he­mog­lo­bin a1c tes­ti de­ni­len to­tal 3 ay­lık pe­ri­yo­du gös­te­ren test­ler­de bu net bir şe­kil­de gö­rül­mek­te­dir.