Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (İİBF) İşletme Bölümü öğrencileri, Tüketici Davranışı Dersi'nde ödev olarak 'vekaleten bedelli askerlik' projesi hazırladılar.

KTÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd.Doç.Dr. Fazıl Kırkbir, öğrencilerinin hazırlamış olduğu proje hakkında "Hem uygulaması kolay ve maliyetsiz hem de bir çok soruna çözüm olacak" dedi.

İşletme bölümü, 3. sınıf öğrencilerinden Mukaddes Çolak ve grup elemanları tarafından Tüketici Davranışı dersinin ödevi olarak sunulan, beyin fırtınası ile geliştirilen ve daha sonra dersin öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Fazıl Kırkbir tarafından son hali verilen projenin aynı anda birden fazla sorunun çözümünü sağlayacağı belirtiliyor.

Projeye son şeklini veren Yrd.Doç. Dr. Fazıl Kırkbir, yaptığı açıklamada, bedelli askerliğin yıllardır hatta on yıllardır gündemden düşmeyen bir konu olduğunu belirterek şöyle konuştu: "Sonuçta bedelli askerliğin tarafları kendi yönlerinden haklılar. Birinci taraf ordu, istiyor ki asker sayısı azalmasın. İkinci taraf ise işi gücü olup ta askerlik nedeniyle işlerine ara vermek zorunda olanlar. Onlar da diyor ki, 'bu işi kurana kadar çok çaba sarf ettim' veya 'yanımda bu kadar eleman çalışıyor' veya

'devlete şu kadar vergi veriyorum, eğer askere gidersek bunları yapamayacağız' bir de 'biz askerden gelene kadar piyasa olduğu yerde kalmaz, piyasayı sürekli takip etmek lazım' gibi görüşler belirtiliyor. Her iki tarafında istediğini sağlayacak aynı zamanda işsizlik oranını da 1-2 puan arası indirmeyi öngören bu proje ile gündemi artık bedelli askerlik haberlerinden kurtarmak mümkündür."

Projenin askerliğini yapmış olanların, belli bir yaş sınırına kadar bedelli askerlik yapmak isteyenlerin yerine isteğe bağlı olarak tekrar askerlik yapmaları üzerine işleyen bir sistem olduğunu belirten Kırkbir, projenin orduya, devlete ve proje kapsamındaki tüm taraflara sağladığı faydaları bir bir ortaya koyduklarını söyledi. Kırkbir'in verdiği bilgiye göre, projenin orduya sağladığı faydalar olarak, bedelli askerlik olmasına rağmen asker sayısı azalmayacak, acemi askerler için yapılan harcamalar azaltılabilecek, askerlerin tecrübelerinin artması verimliliğin artmasına sebep olabilecek, projenin askeriyeye maliyeti olmadığı gibi tasarruf sağlama imkanı bile olabilecek.

Projenin devlete faydaları olarak ise Kırkbir, sözlerine şöyle devam etti: "İşsiz vatandaş sayısı azalacak, işsizlik oranının düşmesine sebep olunarak sermayenin biraz daha yaygınlaşması sağlanmış olacak, önceki sistemde askere gitmek zorunda kalıpta işyerini kapatan ya da işinden ayrılanlar sebebi ile devletin katlandığı maliyetler ortadan kalkacak, bedelli askerlik konusunun gündemi meşgul etme sorunu tarihe karışacak, projenin devlete maliyeti olmadığı gibi bedelli askerlik yapmak isteyenlerden alınacak ücretin bir kısmının devlete kalması da sağlanabilecek." Vekaleten bedelli askerlik yaptıracaklara "İşlerini bozma pahasına askere gitmek zorunda kalmayacaklar, işsizlere imkan tanımaya sebep olan bir projede görev aldıkları için askerlik yapmamanın ezikliğini hissetmeyecekler" vekaleten bedelli askerlik yapacak olanlar ise "Dolgun maaşla iş bulmuş olacaklar, yeme içme ve barınma ihtiyaçlarına masraf yapmayacakları için kazançlarını tasarrufa dönüştürme imkanları fazla olacak. İşsiz gezip morallerinin bozuk olma psikolojisinden kurtulmuş olacaklar."

Yrd. Doç. Dr. Kırkbir, "Askerliğini yapmış olup da aylık 2000 TL ve sigorta maaş karşılığı tekrar bir dönem daha askerlik yapmak isteyenler 41 yaş sınırına kadar tekrar askerlik yapabilecekler" dedi.

Kırkbir'in verdiği bilgiye göre, oluşturulacak sanal havuza kayıt olan tecrübeli askerlere sistem tarafından bir numara atanacak ve bir kişi bedelli askerlik yapmak istediği zaman askerlik süresinde taksitlendirilmek üzere toplam en az 30.000 TL ödeyerek sistemde sırası gelen kişi tekrar askere alınacak. Bir kişi birden fazla askerlik için başvurmuşsa sistemdeki herkes askerlik yapmadan tekrar ikinci kez vekaleten askerlik yapamayacak.Tekrar askerlik yapacakların maaşları, yerine askerlik yaptıkları kişiler tarafından ödenmiş olacak. Artan kısım devlete gelir olarak aktarılacak. Daha farklı olarak artan kısım vatani görevini yaparken şehit düşmüş ailelere aktarılıp projeye bir başka boyut eklenilebilir.

Projenin maliyetinin devlete bir yükü olmayacağının altını çizen Kırkbir, şunları söyledi: "Tamamı basit bir program aracılığı ile bilgisayar ortamında yürütülebileceği için tek bir personel ve bilgisayar ile proje yürütülebilir. Söz konusu tek bir personelin maaşı da projeden karşılanabilir. Böylece devlete maliyet kalemi kalmaz"

Olabilecek söz konusu engellerden de bahseden Kırkbir, sözlerini şöyle sürdürdü: "Özellikle işleri sadece muhalefet olan her projeyi kayıtsız şartsız eleştiren kişiler doğal olarak bu projeye de karşı olacaklardır. Bu projenin kölelik gibi olduğuna parası olanın diğer insanları kullandığına dair alakasız suçlamalarla projenin uygulamaya geçirilmesine karşı çıkacaklardır. Ama özellikle işsizliğe yapacağı katkı vurgulandığında ve özellikle kimlerin hangi gerekçelerle bu projeye karşı çıkacakları öngörülürse ve şehit aileleri de projeye dahil edilirse bu eleştiriler seslerini fazla yükseltemeyeceklerdir. Ayrıca unutulmamalıdır ki uzman erlik zaten mevcut olan bir uygulamadır. Bu projenin uzman erlikten farkı vekaleten uzman er olanların maaşların devlete yük olmamasıdır. Devlet, askeriye ve bedelli askerlik yapmak isteyenler ile bu proje sayesinde iş imkanı bulacak tarafları düşündüğümüzde maliyeti olmayan böyle bir projenin uygulanmaması için hiçbir sebep yoktur."