Kötürüm derecesinde hasta, zayıf ve düşkün, bir veya iki gözü kör, boynuzlarının biri veya ikisi kökünden kırık, dili, kuyruğu, kulakları ve memesi kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökük hayvanlar kurban olarak kesilemiyor.

Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı, kurbana ilişkin sıkça sorulan soruları cevaplandırdı.

Buna göre, koyun, keçi, sığır, manda ve devenin dışındaki hayvanlar kurban olarak kesilemiyor. Bu hayvanların kurban olarak kesilebilmesi için koyun ve keçinin 1, sığır ve mandanın 2, devenin ise 5 yaşını doldurmuş olması gerekiyor. Ancak 6 ayını tamamlayan koyun, 1 yaşını doldurmuş gibi gösterişli olması halinde kurban edilebiliyor.

Kurban edilecek hayvanın, sağlıklı, azaları tam ve besili olması, hem ibadet açısından hem de sağlık bakımından önem arz ediyor. Bu nedenle, kötürüm derecesinde hasta, zayıf ve düşkün, bir veya iki gözü kör, boynuzlarının biri veya ikisi kökünden kırık, dili, kuyruğu, kulakları ve memesi kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökük hayvanlardan kurban olmuyor.

Ancak hayvanın doğuştan boynuzsuz olması, şaşı, topal, hafif hasta, bir kulağı delik veya yırtılmış olması, kurban edilmesine mani teşkil etmiyor.

Kurban keserken, hayvana acı çektirilmemesi ve eziyet verilmemesi, hayvanların ehil kişilerce kesilmesi ve kesim işleminin süratli şekilde yerine getirilmesi, çevre temizliği için gerekli tedbirlerin alınması, ayrıca hayvanların, birbirlerinin kesimini görecek şekilde yan yana bulundurulmamalarına özen gösterilmesi gerekiyor.

-Kurbanlık hayvanın bayıltılarak kesilmesi-
İster kurbanlık olsun ister etlik, kesimi sırasında hayvana fazla eziyet vermemek gerekiyor. Ölüm acısını azaltmak amacıyla, kesim sırasında hayvanın elektrik veya narkoz vererek şokla bayıltılması, bu hayvanın kurban olarak kabul edilmesine engel kusurlardan sayılmıyor.

Çünkü kesim sırasında meydana gelen arızalar değil, hayvanda önceden mevcut olan kusurlar kurbana engel kabul ediliyor. Bu itibarla (şok etkisiyle ölmeden önce hemen) canlı olarak kesilmek kaydıyla, kurbanlık hayvanın elektrik veya benzeri bir şeyle şoklanmasında dinen bir sakınca bulunmuyor. Hayvan, henüz kesilmeden, şokun etkisiyle ölürse, kurban olamayacağı gibi eti de yenilemiyor.

Bir kimse sağlam bir hayvan satın alırsa ancak daha kesilmeden hayvanda kurban edilmeye engel bir kusur meydana gelirse, satın alan kişi zenginse yenisini alıp kesmesi gerekiyor. Yoksulsa yenisini almasına gerek bulunmuyor, almış olduğu hayvanı kurban edebiliyor.

-Kesim öncesinde sütünden ve yününden yararlanmak mekruh-
Doğumun peşinden hayvanların boynuzlarının elektrik ve benzeri yöntemlerle kurutulması suretiyle boynuzsuz olarak büyüyen hayvanların, kurban edilmeye engel başka özürleri yoksa kurban edilmesinde bir sakınca bulunmuyor.

Çeşitli amaçlarla kısırlaştırılmış veya burularak hadım hale getirilmiş hayvanlar kurban olarak kesilebiliyor.

Doğuştan kuyruksuz olan veya besili olması için küçük yaşta kuyrukları boğulmak suretiyle düşürülen koyunların kurban edilmelerinde bir sakınca bulunmuyor. Ancak bir kaza sonucu kuyruğunun tamamı veya yarısından çoğu kopan hayvanın kurban edilmesi caiz değil.

Kurbanlık hayvanın kesilmeden önce hastalığı bilinmiyor ve başka bir özrü de yoksa, kestikten sonra hastalığının anlaşılması halinde yeniden kurban kesilmesi gerekmiyor. Ancak satıcının, eskiden olan bir ayıbından dolayı kurbanlığın bedelini bayramın ilk 3 gününde iade etmesi durumunda, yeniden kurban alınarak kesilmesi gerekiyor. Bundan sonra iade edilmesi halinde ise bu paranın fakirlere sadaka olarak dağıtılması gerekiyor.

Kurban edilecek hayvanın cinsiyeti, kurban ibadetinin fazileti açısından bir ölçü teşkil etmiyor. Ancak toplum menfaati göz önünde bulundurularak ortaya konulmuş görüşler de bulunuyor. Günümüzde aynı esastan hareketle dişi sığırların kurban edilmesinin üretime zarar vermesi halinde, erkek sığırların tercih edilmesi uygun görülüyor. Ayrıca kurbanlık hayvanın erkek veya dişi olması, kurbanın geçerlilik şartları arasında yer almıyor.

Gebe hayvanın kurban edilmesi ise doğacak yavruların telef edilmesi söz konusu olduğundan doğru bulunmuyor.

Kurban etmek üzere satın alınan veya kurban etmek niyeti ile belirlenen hayvanın kesim öncesinde sütünden ve yününden yararlanmak mekruh. Çünkü bu durumda hayvan satın alınmasından veya kurban edilmek üzere niyet edilmesinden itibaren kurbanlık olarak belirlenmiş oluyor. Şayet böyle bir hayvandan yararlanılmışsa bedelinin sadaka olarak verilmesi gerekiyor.

-Kurban derisi bir fakire veya hayır kurumuna verilmeli-
Koyun veya keçinin bir kişi tarafından, sığır, manda ve devenin ise 7 kişiye kadar ortaklaşa kurban olarak kesilebileceği Hz. Peygamber'in hadisleri ve uygulamalarıyla sabit bulunuyor. Ortak olarak kurban edilebilen hayvanlar tek veya çift hisse olarak kesilebiliyor.