Bunun dışında bir de “ölüm hak miras helal” diye bir atasözü var. Bu da ölümün olağan olması gibi mirasın da paylaşılması olağandır, anlamına geliyor.

 

 

Ölüm halinde, ölenin borcu daha fazlaysa, ölüm tarihinden itibaren “üç ay içinde” mirası reddetmek mümkün (Medeni Kanun Md. 606). Bu süre içinde reddedilmediği takdirde, miras; mirasçı tarafından kabul edilmiş oluyor (MK Md. 610). Mirası reddeden kişi, ölen kişiden bağlanacak olan dul ve yetim aylığını alabiliyor. Bu da önemli bir avantaj.

 

Ölüm halinde, mirasçılar dört ay içinde “veraset ve intikal vergisi” beyannamesi verecekleri için bu süre dolmadan “sulh hukuk mahkemesi”ne ya da notere başvurup “veraset ilamı” yani kimlerin ne oranda mirasçı olduklarını gösteren mahkeme kararı almaları gerekiyor.

 

Ölüm nedeniyle intikal eden miras üzerinden, mirasçılar beyanname verip “veraset ve intikal vergisi” ödüyorlar. Duruma göre de ödemiyorlar.

 

 

2013 yılında, mirasçılara uygulanacak “istisna tutarı” ve “tarife” yeniden belirlendi. Buna göre; 

 

1) Miras kalan menkul ve gayrimenkul mallardan (borçlar düşüldükten sonra), evlatlıklar da dahil olmak üzere füruğ (altsoy yani bir kimsenin çocukları, onların çocukları, onların da çocukları) ve eşten her birine isabet eden miras hissesinin 2013 yılında 140 bin 774 TL’si veraset ve intikal vergisinden müstesna.

İlginçtir çocuk, torun hatta torunun torunu bile 140 bin 774 TL’lik istisnadan yararlanabilmesine karşılık; anne, baba ve kardeş yararlandırılmıyor. Çünkü yasa böyle!..

2) Füruğ bulunmaması halinde, eşe isabet eden miras hissesinin 2013 yılında, 281 bin 720 TL’si veraset ve intikal vergisinden müstesna tutulacak.

 

 

Veraset ve İntikal Vergisi hesaplanırken;

 

- Önce her mirasçıya isabet eden miras payının tutarı belirleniyor.

- Sonra her birinden ayrı ayrı “istisna tutarı” düşülüyor.

- Kalan tutarın vergisi, (yüzde 1’den başlayıp 10’a kadar çıkan) tarifeye göre hesaplanıyor.

 

2013 yılı tarifesi Tablo-I’de gösterilmiştir.

 

Hesaplanan Veraset ve İntikal Vergisi, her biri Mayıs ve Kasım ayında olmak üzere, 3 yılda 6 eşit taksitte ödeniyor.

 

 

Bağış, hediye veya ödüllerde, farklı bir tarife uygulanıyor.

Hemen belirtelim örf ve adete göre verilmesi mutat bulunan (örneğin düğünlerde verilen) hediye, cihaz, yüz görümlüğü ve drahomalar (kız babasının damada verdiği başlık parası), veraset ve intikal vergisinden müstesna.

Bağış, hediye ve ödüllerin, 2013 yılında 3.244 TL’si vergiden müstesna tutuluyor. Örneğin; eş, çocuk ya da sevgiliye bağışın 3.244 TL’si vergiden müstesna.

Tablo-II’de de görüldüğü gibi bir şahsa; anne-baba, eş ve çocuklardan mal intikalinde, vergi oranı yüzde 50 indirimli uygulanıyor.

Örneğin eşe ve sevgiliye gayrimenkul bağışında; eş yüzde 5-15, sevgili ise yüzde 10-30 arasında değişen tarifeye göre vergi ödüyor.