Ayasofya Müzesi’nin, Vakıflar’a devredilmesinden sonra camiye dönüştürülmesi gündeme geldi. Ayasofya’nın camiye dönüştürülmesi halinde Trabzon’dan Yunanistan’a göçen Ortodoks Rumların, Osmanlı döneminde kendi vakıfları olan ve 1923’te Atatürk tarafından ellerinden alındığını öne sürdükleri Sümela’yı almak için harekete geçtikleri bildirildi.

 

Araştırmacı Veysel Usta, Fatih’in Trabzon’u fethettiğinde Ayasofya’ya dokunmadığını ve Manastır-Kilisenin bir süre faaliyetini sürdürdüğünü, fetihten 110 yıl sonra cami olarak kullanıldığını söyledi. Usta, Ayasofya’da 1958 yılında Başbakan Adnan Menderes döneminde restore çalışmasının başlatıldığını, 1962 yılında da müze olarak hizmete açıldığını söyledi.

 

27 Şubat 2008 yılında değiştirilen Vakıflar Yasasına göre, 1924 mübadelesinde Türkiye’den ayrılan azınlıklara ait dini vakıfların, eski sahiplerine iade edilmesi söz konusu. Trabzon’dan göçen Rumların, yeni yasaya göre Sümela Manastırı Vakfını almak için çalışma başlattıkları öğrenildi. Sümela’nın; Osmanlı döneminde Rumlara ait bir vakıf olduğu belirtildi.

 

Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, geçtiğimiz aylarda Ayasofya’nın camiye çevrilmesi konusunda yaptığı açıklamada, “Ayasofya ve Sümela Manastırı Trabzon ve Doğu Karadeniz için önemli mekanlar. Bu mekanlar bölgenin turizm açısından lokomotifi. İki mekanın da mevcut halleriyle korunması gerekir” şeklinde bir açıklama yapmıştı.

 

Ayasofya’nın cami yapılıp yapılmaması siyasi iktidarın bir tercihidir. Ayasofya hukuki platformda veya yeni vakıflar yasası bağlamında cami yapılırsa, Sümela’nın da aynı hukuki gerekçe ile manastıra çevrilmesinin yolu açılır.