Dünya Bahçe Bitkileri Üreticileri Birliği (AIPH) istatistiklerine göre, 6 milyar Euroluk bir pazar olan dünya kesme çiçek sektöründe pazar payı son yıllarda giderek artan Latin Amerika ülkelerinden Kolombiya'da bir çiftçi okyanus ötesi ülkelere çiçek ihracatı yaparken, kesme çiçeğin en iyi yetiştiği yer olan Doğu Karadeniz'de bir çiftçi 500 km uzaklıktaki çiçek ithalatçısı Rusya'ya çiçek satmakta zorlanıyor.

Ekonomik ve sosyal yönden fındık ve çay gibi tek ürüne bağımlı hale düşürülen Karadeniz halkı, yeni ve değişik ürünlere yönelmede ağır kaldı. Son yıllarda az sayıda üretici kivi, fidancılık ve kesme çiçek üretimine yönelirken, büyük çoğunluğun fındıktan vazgeçmemekte ısrar ettiği gözleniyor. Bu kararsızlık sebebiyle Okyanus ötesi ülkeler Türkiye'nin yakınındaki pazar alanlarına ürün ihracatı yaparken, Karadeniz ekonomisi ise yerinde saymaya devam ediyor.

Bu tabloya en iyi örneklerden birini Kolombiya oldu. Son yıllarda süs bitkileri pazarında söz sahibi olan ve 7 bin 500 hektar üretim alanıyla dünya üretiminde 11. sırada bulunan Kolombiya'da herhangi bir kesme çiçek kooperatifi, Okyanus ötesinde bulunan 8 bin mil ve 13 bin km uzaklıktaki Rusya'ya kesme çiçek ihraç ediyor. Rusya'daki kesme çiçek sektörünün yüzde 50'sini ele geçiren Kolombiya'da bir çiftçi, yılın 12 ayı üretim yaparken, Rusya ile arasında 500 km mesafe bulunan Doğu Karadeniz'de bir üretici

fındık veya çaydan yılda bir kez elde edeceği gelirin hesabını yapıyor.

"KARADENİZLİ RİSK SEVMİYOR"

Ordu Üniversitesi (ODÜ) Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Turan Karadeniz, bu durumu Karadeniz'in kadastral arazi yapısı ile yeni yetişen neslin risk almayı sevmeyişinden kaynaklandığına dikkat çekti. Prof. Dr. Karadeniz, "Yaşantımızda çiçek kültürünün fazla yer tutmaması, gelir getirecek üründe fındık ve çay gibi tek ürüne bağlılık, arazi tapularının hisseli oluşu, gençlerin risk almayı sevmeyişi ve kolaya talipli olmaları bu tabloya etken sayılabilir" dedi.

Yalova Atatürk Merkez Araştırma Enstitüsü tarafından 23 yıl önce yapılan açıklamada, Doğu Karadeniz Bölgesi'nde kesme çiçek alanında karanfilin rahatlıkla yılın 12 ayında yetişebileceğinin açıklandığını hatırlatan Karadeniz, kesme çiçek sektörünün son yıllarda gelişme gösteren alanlardan biri olduğuna dikkat çekti. Buna rağmen kesme çiçek sektörüne giren genç kuşağın sayısının oldukça az olduğuna dikkat çeken Karadeniz, Kolombiya'nın bu sektörde büyümesini kooperatifleşmeye borçlu olduğunu vurguladı.

"ÇİÇEĞİMİZ VAR KOOPERATİFİMİZ YOK"

Karadeniz, bu ülkenin Rusya pazarının yarısını elde etmesini ise şöyle özetledi:

"Çünkü Kolombiya yılın 12 ayı boyunca kesme çiçek yetiştirmekte ve Rusya'ya ürün satışını yıl boyunca garanti etmektedir. Kolombiya'nın payı Rusya pazarında yüzde 50'nin üzerindedir. Ülkemizde ise Antalya'da Mayıs ayı sonunda çiçek üretimi sona ererken, Isparta, Burdur ve Korkuteli bölgelerinde yapılan yayla üretimleri ile kesme çiçek açığı kapatılıyor. Ordu, Samsun ve Trabzon arasında sıkışmış bir pazar konumundadır. Ancak farklı ürünlerle bu kentlerin arasından sıyrılabiliriz. Kesme çiçekçilik bu

alanda çok önemli bir sektördür. Öyle ki Ordu'dan 1 Haziran'dan Eylül'e kadar Adana, Mersin, Konya, Kayseri illerine karanfil gönderilmektedir. Ordu'da üretilen çiçekler merkezi İstanbul'da bulunan iki kooperatif arcılığıyla pazarlanıyor. Ordu'da henüz bir kooperatif bile bulunmamaktadır."

"SERACILIK GELİŞTİRİLMELİ"

Karadeniz, tarla, bağ ve bahçede kurulan küçüklü-büyüklü seralarla değil de, özellikle ilk etapta ve kısa vadede ihracat yapabilecek kapasitede bir kooperatif kurmak için 200 metrekarelik seraların kurulması gerektiğini belirterek, şu bilgileri verdi:

"200 metrekarelik bir seranın maliyeti 7 bin liradır. Seraya dikilecek çelik sayısı 4 bin adet olarak belirlenirse bu seradan yılda 25-30 bin çiçek alınabilmektedir. Bu rakam 40 bine kadar çıkabilir. Yıllık çiçek sayısı 30 bin adet ve 40 kuruş hesabıyla sadece bir seradan elde edilecek toplam gelir yılda 12 bin liradır. 200 metrekarelik, yani 20 dönümlük 100 adet sera kurulsa yıllık toplam 3 milyon kesme çiçek üretilir ki, bu da yılda toplam 1.2 milyon lira gelir demektir. Eğer bu çalışma daha da

geliştirilir ve orta vadede Bin adet seraya çıkıldığı takdirde yıllık gelir 12 milyon lira, uzun vadede ise 10 bin adet seraya çıktığında da 120 milyon lira gelir demektir. Teknik bilgi, üretim materyali ve bilgili eleman gibi sorunların çözülmesi Ordu'da ve Türkiye' de kesme çiçek yetiştiriciliğini geliştirecek ve dışsatım imkanlarını artıracaktır. Yeter ki Karadeniz insanı istekli olsun"

ÇİÇEĞİN BALINI ANTALYA YİYOR

286 bin hektar üretim alanıyla Çin'in başı çektiği süs bitkileri alanında, bin 300 hektar üretim alanıyla 24. sırada bulunan Türkiye, kesme çiçek sektöründe devlerle mücadele ediyor. Dünya genelinde üretilen kesme çiçeklerin yüzde 65'i AB ülkeleri tarafından satın alınıyor. ABD yüzde 15 ile AB'yi takip ederken, Asya ülkeleri dünya üretiminin yüzde 8'ini tüketiyor. Bugün yaklaşık 50 ülkeye kesme çiçek ihracatı yapan Türkiye'nin en önemli pazarları arasında İngiltere, Almanya, Ukrayna, Rusya Federasyonu,

Türkmenistan, Romanya, Hollanda ve Bulgaristan bulunuyor. Türkiye'nin kesme çiçek ihracatının yüzde 86'sı Antalya'dan yapılırken, sırasıyla İzmir ve Yalova kesme çiçek ihracatında önemli iller arasında bulunuyor.